5-mavzu. Tabiiy resurslar, ulardan oqilona foydalanish va atmosfera muhofazasi. Reja

Oqova suv. Suv omborlari va suv oqimlariga eng katta zararlar sanoatdagi, kommunal, kollektor-drenajli va hokazo.

Sanoat oqava suvlari muayyan sohalarga qarab turli xil tarkibiy qismlarga ega bo'lgan ekotizimlarni ifloslantiradi. Ayni paytda, ko'pgina sucul ekotizimlarga sanoat chiqindi suvini chiqarish miqdori nafaqat kamaymaydi, balki o'sib bormoqda (Korobkin va boshqalar).
Noto'g'ri atıksu arıtımı dunyo bo'ylab kasallikning asosiy sababidir va tozalikni yaxshilash inson salomatligiga salbiy ta'sir ko'rsatishi ma'lum. Keng ma'noda, odamlar, siydik va najaslar, shu jumladan, jismoniy, mikrobiologik, biologik yoki jangovar kimyoviy moddalar bo'lishi mumkin bo'lgan chiqindilar xavfi bilan inson bilan aloqa qilishni oldini olish orqali gigiena vositalari bilan olib boriladi; qattiq chiqindilar, maishiy kanalizatsiya, sanoat chiqindilari va qishloq xo'jalik chiqindilari..
Gigienik vositalar yechimlarni (masalan, kanalizatsiya va chiqindi suvlarni qayta ishlash) yoki oddiy texnologiyalarni (masalan, dazmollar, ifloslangan tanklar) loyihalashtirishi mumkin.
Atıksu, kanalizatsiya kanallari orqali saqlangan maishiy chiqindi suvlarni dush, küvet, dush, oshxona, o'rik va hokazolarni o'z ichiga oladi. Sanitariya kollektori (shuningdek iflos kollektor deb ataladi) chiqindi suvlarni binolardan va tijorat binolaridan o'simlik chiqindilardan tozalashga o'tkazish tizimi.
Suvning oxirgi so'nggi safari uchun alohida drenaj tizimi qurilgan. Har ikkala chiqindi suvni va suv oqimini olib boradigan kollektorlar birgalikdagi suv omborlari deb ataladi va ular eski shahar kanalizatsiya tizimida keng tarqalgan.
Birgalikdagi suv omborlari sanitariya-kanalizatsiya tizimiga qaraganda qimmatroq davolanish xizmatlarini talab qiladi, chunki yomg'ir ko'p miqdordagi o'zgaruvchan oqimlarga sabab bo'lib, chiqindi suvlarni tozalashda o'simliklarning samaradorligini kamaytiradi.
Haddan tashqari holatlarda, so'nggi chiqish davridagi og'ir hajmlar oqava suvlarni tozalash tizimini to'kib yuborishi mumkin ("Integrated Collector Overflow", ya'ni CSO). Bunday muammolarni echish uchun STO saqlash, chiqindi suvlarni tozalash, ko'pikni kengaytirish va alohida suv oqimining drenaj tizimini qurish kiradi. (Muhim ekologik muhandislik, 2012Dawei Han, PhD & Ventus Publishing, 20-22 sahifa).
Chorvachilik majmualaridagi chiqindi suvlar uzoq vaqt davomida yashaydigan ichak guruhining ko'plab bakteriyalarini o'z ichiga oladi: salmonellalar - 2,5 yil, sil kasalligining mikroorganizmlari - 475 kun va hokazo.
Suv omborlarining ifloslanish manbasi atmosferaga ifloslantiruvchi moddalarning gaz-chang emissiyasi hisoblanadi. Tuproqdagi atmosfera yog'inlari va rivojlangan sanoat mamlakatlarida har yili 3-20 kg / ga nitrat olinadi. Evropaning Rossiyadagi ammoniy tolali zaxirasining zichligi o'rtacha 0,3 t / km2, oltingugurt miqdori 0,25 tadan 2 t / km gacha baholanadi.
Suv ob'ektlarining kimyoviy ifloslanishining barcha turlaridan eng xavfli neft va radioaktivdir, bu neft va radionuklidlarning xususiyatlariga bog'liq. Yog'ning biokimyoviy dekompozitsiyasi sekin kechadi. Qulay shart-sharoitlarda ham, to'xtatilgan va yerigan suvning suvda parchalanishi 100-150 kun ichida amalga oshiriladi. Yog 'bug'lanadi. 6 soat davomida suvning yuzasidan butunlay bug'lanadi. 20 kun ichida xom neftning 50% bug'lanadi. Ammo eng og'ir neft mahsulotlari deyarli bug'lanib ketmaydi. Yog 'kichik damlacıklara bo'linadi.
Neft massasi 1/4 qismiga yaqin miqdorda so'rilishi mumkin bo'lgan muz bilan faol harakat qiladi. Yerga tushganda, bunday muzish suv omborining ifloslanishi manbai bo'lib qoladi.
Bir tonna neft sirt ustida 10-15 km2 maydonga ega bo'lgan kino yaratish qobiliyatiga ega. Jahon Okeaniga yiliga 10 million tonnadan ortiq neft va neft mahsulotlari etkazib beriladi. Neft zahiralarini ifloslantirish natijasida atmosfera va gidrosfera o'rtasida energiya, issiqlik va gaz almashinuvi buziladi, plankton, baliq, qush va sut emizuvchilarning o'limiga qarab biologik mahsuldorlik kamayadi.
Radioaktiv ifloslanish xavfi radioaktiv va radiostrontium xususiyatlariga bog'liq bo'lib, ularning kimyoviy xususiyatlariga kaliy, natriy, kaltsiyga o'xshash yoki zid keladi.
Suv omborlari ifloslanishining bir turi issiqlik hisoblanadi. Ushbu turdagi ifloslanish sanoatda ishlatiladigan suv havzalarida isitiladigan suvni yig'ish bilan bog'liq. Misol uchun, Arktika atrofidan tashqarida joylashgan Kola atom elektr stantsiyasining ishga tushirilgandan keyin 7 yil o'tgach, er osti suvlari harorati asosiy bino yaqinida 6oC dan 19oC gacha ko'tarildi.
Mavjud sanitariya me'yorlariga ko'ra, rezervuarning harorati yozda 3 ° C dan yuqori va qishda 5 ° S dan oshmasligi kerak va rezervuardagi termal yuk 12-17 kJ / m3 dan oshmasligi kerak.
Suv omborlarining termal ifloslanishi biota holatiga ta'sir qiladi. Suv haroratining oshishi baliqlarni yumshatish sharoitlarini buzishiga olib keladi, parazitlarning issiqlik bilan yaxshi ko'rgan turlari tomonidan ularning infestatsiyasini oshiradi va hokazo. Issiqlik ifloslanishining ta'sirining intensivligi suvning isishi haroratiga bog'liq. Yozgi mavsum uchun ko'llar va sun'iy suv havzalarining biotsenoziga yuqori suv temperaturalarining ta'sirining o'ziga xos ketma-ketligi aniqlandi:
IZV hisob-kitoblari oltita ingredientning o'rtacha yillik konsentrasiyalarini hisoblash uchun asoslanadi: Masalan, Belarusiyada ikkita modda majburiydir: kislorod va biologik kislorodni tarqatish talabi (BOD5). Biologik kislorod iste'moli - ma'lum vaqt davomida (odatda besh kun) suv miqdori birligida joylashgan kimyoviy ifloslantiruvchi moddalar oksidlanishiga tushgan kislorod miqdori bilan ifodalanadigan suv ifloslanishining o'lchovidir. To'rt tarkibiy qism MPCdan oshib ketishning ustuvorligi asosida tanlanadi
Belorussiyada ko'pincha - azotli ammoniy, azotli nitrat, sink, neft mahsulotlari. Agar IWW 0.3 dan kam yoki teng bo'lsa, suv juda toza; IZV = 0,3 -1 - toza suv; IZV = 1- 2,5 - o'rtacha ifloslangan; IZV = 2,5-4 - ifloslangan; IZV = 4-6 - harom; IZV = 6-10 - juda iflos; IZV 10dan ortiq - juda iflos.
Gidrosferaning ifloslanish oqibatlari turli xil bo'lib, o'zgarishlar yuz beradi:
1) suvning fizik xususiyatlari (shaffoflik va rang, hid va lazzat paydo bo'lishi);
2) kimyoviy xususiyatlari (yig'ish, pastki qismidagi qalin omborlari va cho'kindi) osilib suv havzalari, yuzasida suzib aralashmalarning shakllantirish;
3) gaz tarkibi (erigan O2 miqdorini kamaytirish CO2 miqdorini, CH4) oshirish. O2 ning pasayishi organik moddalarning oksidlanishiga bog'liq;
4) biyota shtatidagi bir o'zgarish: ötrofikasyona, biologik tuzilishga va uning mutagen o'zgarishi kimyoviy toxicants jamlash; suv omborlarining biologik mahsuldorligini pasaytirish; yangi bakteriyalar paydo bo'lishi (patogenlar ham kiradi); oziq-ovqat zanjirlari tuzilishini buzish.
Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti hisob-kitoblariga ko'ra, dunyodagi barcha kasalliklarning 80 foizi sifatsiz suv bilan bog'liq. Nopok suvdan kelib chiqqan kasalliklar besh guruhga bo'linadi.
Birinchi guruh ifloslangan suvdan idishlarni, mahsulotlarni yuvish uchun ishlatiladigan kasalliklarni birlashtiradi. Ular tif, xolera, dizenteriya, gastroenterit va yuqumli gepatit.
Ikkinchi guruh esa asosan yuvish paytida paydo bo'lgan teri va shilliq pardalar kasalliklarini o'z ichiga oladi. Bu cho'chqa, konjonktivit, oshqozon yarasi.
Uchinchi guruh esa suvda yashovchi mollyuskalarning kasalliklari bilan ifodalanadi.
Ular schistosomiasis kabi infektsiyalarning tashuvchisi hisoblanadi. Schistosomiasis isitma, jigarda og'riq, teri ostidagi döküntüye, dışkıdaki qon ko'rinishiga sabab bo'ladi.
To'rtinchi guruh - suvda yashaydigan yoki ko'payadigan hasharotlar sabab bo'lgan kasallik. Ular bezgak, sari sarg'ish, uyqudagi kasallikdir. Beshinchi guruh nomukammal kanalizatsiyadan kelib chiqadigan kasalliklardir. Bularning eng keng tarqalgani nematodozdir.