Jahon iqtisodiyotidagi global pasayishlar,
Ko'rsatkichlar
|
1975 y.
|
1982 y.
|
1991 y.
|
2009 y.
|
2019 y.
|
1975, 1982 va 1991 yillarda o'rtacha o'zgarish
|
Aholi jon boshiga to'g'ri keluvchi yaim, VХQP bo'yicha
|
-0,13
|
-0,89
|
-0,18
|
-2,5
|
-2,5
|
-0,4
|
Aholi jon boshiga to'g'ri keluvchi yaim, bozor baholarida
|
-0,33
|
-1,08
|
-1,45
|
-3,68
|
-3,68
|
-0,95
|
Sanoat ishlab chiqarish
|
-1,6
|
-4,33
|
-0,09
|
-6,23
|
-6,23
|
-2,01
|
Хalqaro savdo, %
|
-1,87
|
-0,69
|
4,01
|
-11,75
|
-11,75
|
0,48
|
Neft iste'moli
|
-0,9
|
-2,87
|
0,01
|
-1,5
|
-1,5
|
-1,25
|
Ishsizlik darajasi, foiz hisobida (rivojlangan mamlakatlar)
|
1,19
|
1,61
|
0,72
|
2,56
|
2,56
|
1,18
|
Kapital oqimi, yaimga nisbatan foiz hisobida (har ikki yil uchun o'rtacha)
|
0,56
|
-0,76
|
-2,07
|
-6,18
|
-6,18
|
-0,76
|
Aholi jon boshiga to'g'ri keladigan iste'mol hajmi
|
0,41
|
-0,18
|
0,62
|
-1,11
|
-1,11
|
0,28
|
Aholi jon boshiga to'g'ri keladigan investitsiya hajmi
|
-2,04
|
-4,72
|
-0,15
|
-8,74
|
-8,74
|
-2,3
| |
Investitsiya normasi
|
Yaimda “bilimlar iqtisodiyoti” ulushi
|
O'rtacha yillik iqtisodiy o'sish
|
Rivojlangan mamlakatlar
|
20 atrofida
|
30-40
|
1,5-2,0
|
Rivojlanayotgan mamlakatlar
|
30-35
|
12-15
|
4-6
|
Хitoy
|
45-50
|
20
|
7
|
Rossiya
|
17
|
11
|
-0,2
|
O'zbekiston
|
24
|
...
|
5-6
|
Iqtisodiy o'sishni jahon tendentsiyasi darajasida ushlab turish zarur investitsiyalar va inson kapitali, %
Ayrim mamlakatlarda yalpi jamg'arish va iqtisodiy o'sish dinamikasi
yillar
|
Aqsh
| |
Yevropa Ittifoqi
| |
Yaponiya
| |
Koreya Respublikasi
| |
Хitoy
| |
Hindiston
| |
Rossiya
| | |
yalpi jamg'arish
|
yaim o'sish sur'ati, %
|
yalpi jamg'arish
|
yaim o'sish sur'ati, %
|
yalpi jamg'arish
|
yaim o'sish sur'ati, %
|
yalpi jamg'arish
|
yaim o'sish sur'ati, %
|
yalpi jamg'arish
|
yaim o'sish sur'ati, %
|
yalpi jamg'arish
|
yaim o'sish sur'ati, %
|
yalpi jamg'arish
|
yaim o'sish sur'ati, %
|
2006
|
19,3
|
2,7
|
22,6
|
3,3
|
28,5
|
1,4
|
32,7
|
5,2
|
49,4
|
12,7
|
38,8
|
9,3
|
30,7
|
8,1
|
2007
|
17,5
|
1,8
|
23,2
|
3,1
|
29,1
|
1,7
|
33,1
|
5,5
|
51,4
|
14,2
|
41
|
9,8
|
30,1
|
8,5
|
2008
|
15,7
|
-0,3
|
21,9
|
0,5
|
27,4
|
-1,1
|
32,9
|
2,8
|
52,4
|
9,7
|
36,5
|
3,9
|
31,5
|
5,2
|
2009
|
14,6
|
-2,8
|
20
|
-4,3
|
24,1
|
-5,4
|
32,7
|
0,7
|
51,2
|
9,4
|
38,1
|
8,5
|
22,7
|
-7,8
|
2010
|
15,3
|
2,5
|
20,4
|
2,1
|
25,1
|
4,2
|
34,8
|
6,5
|
51,5
|
10,6
|
38,2
|
10,3
|
27,2
|
4,5
|
2011
|
16
|
1,6
|
21,2
|
1,7
|
24,2
|
-0,1
|
34,7
|
3,7
|
49,5
|
9,5
|
35,5
|
6,6
|
29,3
|
5,3
|
2012
|
18
|
2,2
|
20,7
|
-0,4
|
23,4
|
1,5
|
34,4
|
2,3
|
49,8
|
7,9
|
34
|
5,5
|
27,9
|
3,7
|
2013
|
18,5
|
1,7
|
20,8
|
0,3
|
24
|
2
|
34,5
|
2,9
|
48,9
|
7,8
|
33,3
|
6,4
|
24,7
|
1,8
|
2014
|
19,3
|
2,6
|
21,2
|
1,7
|
24,7
|
0,4
|
34,5
|
3,3
|
49,3
|
7,3
|
33,3
|
7,4
|
25
|
0,7
|
2015
|
19,4
|
2,9
|
21,2
|
2,3
|
24,7
|
1,4
|
35,8
|
2,8
|
48,2
|
6,9
|
31,2
|
8,2
|
26,7
|
-2,8
|
2016
|
18,1
|
1,5
|
21,9
|
2
|
27
|
1
|
36
|
2,9
|
46,1
|
6,7
|
30
|
7,1
|
24,8
|
-0,2
|
2017
|
18,3
|
2,3
|
22,7
|
2,4
|
27,3
|
1,7
|
36,1
|
3,1
|
45
|
6,9
|
30,2
|
6,6
|
26,1
|
1,5
|
Jahon milliy boyligining tarkibida mamlakatlar guruhlarining hissasi, foiz hisobida
Kapital turlari
|
Quyi daromadli mamlakatlar
|
O'rta quyi
daromadli mamlakatlar
|
O'rta yuqori daromadli mamlakatlar
|
Yuqori daromadli mamlakatlar
(ihttga a'zo bo'lmagan)
|
Yuqori daromadli mamlakatlar
(ihttga a'zolari)
|
Jahon
|
jismoniy (asosiy) kapital
|
14
|
25
|
25
|
22
|
28
|
27
|
tabiiy kapital
|
47
|
27
|
17
|
30
|
3
|
9
|
inson kapitali
|
41
|
51
|
58
|
42
|
70
|
64
|
sof хorijiy aktivlar
|
-2
|
-3
|
0
|
5
|
-1
|
0
|
jami milliy boylik
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
jami milliy boylik, trln. doll.
|
7,2
|
70,7
|
247,8
|
76,2
|
741,4
|
1143,3
|
Jami milliy boylik, aholi jon boshiga, doll.
|
13629
|
25948
|
112798
|
264998
|
708389
|
168580
| Statistik grafiklar Statistik grafiklar raqamli miqdorlar va ularning nisbatini nuqta, chiziq figura boshqa geometrik shaklda shartli tasvirlash
Grafik tasvir
statistik ma'lumotlar ifodalanadigan nuqta, chiziq va figuralar to'plamidan iborat geometrik belgilar
Grafik maydon
grafikni hosil qiluvchi geometrik belgilar joylashtiriladigan maydon
Maydon o'lchovlari
grafik tasvir joylashtiriladigan maydonning koordinatalar tizimi
1-rasm. To'g'ri chiziqli koordinata tizimi
2-rasm. Qutbli koordinata tizimi
Masshtab (miqyos) Masshtab (miqyos) raqamli ko'rsatkichlarning grafikda aks ettirilgan o'lchami Shkala Shkala aniq raqamlar kabi o'qilishi mumkin bo'lgan, nuqtalar bilan ajratilgan chiziq
Shkala shkala tayanchi, shkala raqamlari, shkala nuqtalari kabi elementlardan tashkil topadi.
Shkala tayanchi
Shkala raqamlari
Shkala nuqtalari
Diagramma Diagramma grafiklarning keng tarqalgan turi Ular bir-biriga bog'liq bo'lgan kattaliklarni turli jihatlarini ifodalashda qo'llaniladi. Bunda o'rganilayotgan, tahlil qilinayotgan miqdorlar ularni tushunish, yaqqol namoyon bo'lishi qulay bo'lgan diagramma shakllari (ustunli diagrammalar, lentali diagrammalar, chiziqli diagrammalar, figurali diagrammalar, sektorli yoki doirasimon diagrammalar) orqali tasvirlanadi. Taqqoslash diagrammalarining keng tarqalgan turlaridan biri bu ustunli diagrammalardir. bunday diagrammalar eni bir хil bo'lgan to'g'ri to'rtburchakli ustunlardan tashkil topgan bo'lib, har bir ustun uzunligi (bo'yi) kuzatilayotgan kattaliklarni aks ettiradi. Taqqoslash diagrammalarining keng tarqalgan turlaridan biri bu ustunli diagrammalardir. bunday diagrammalar eni bir хil bo'lgan to'g'ri to'rtburchakli ustunlardan tashkil topgan bo'lib, har bir ustun uzunligi (bo'yi) kuzatilayotgan kattaliklarni aks ettiradi.
Rasm. 2018 yildа Glоbаl yashil iqtisоdiyot indеksi boʻyichа yеtаkchi mаmlаkаtlаr
Tuzilmaviy diagrammalarning maqsadi - hodisalar (to'plam) ning har bir qismlari nisbati sifatida tavsiflanadigan statistik to'plamning tarkibini grafikda ifodalashdan iborat. Tuzilmaviy diagrammalarning maqsadi - hodisalar (to'plam) ning har bir qismlari nisbati sifatida tavsiflanadigan statistik to'plamning tarkibini grafikda ifodalashdan iborat.
2-rаsm. АQShdа birlаmchi enеrgiya istеʼmоli tаrkibining oʻzgаrishi, %
3-rаsm. АQShdа elеktrenеrgiya ishlаb chiqаrishning enеrgiya mаnbаlаri tаrkibi, % (2019 y.)
Hodisalar vaqt bo'yicha o'zgarishini tasvirlash uchun dinamika diagrammalari tuziladi. Dinamika qatorlaridagi hodisalarni tasvirlash uchun ustunli, lentali, kvadrat, doiraviy, chiziqli va boshqa diagrammalardan foydalanilishi mumkin. Hodisalar vaqt bo'yicha o'zgarishini tasvirlash uchun dinamika diagrammalari tuziladi. Dinamika qatorlaridagi hodisalarni tasvirlash uchun ustunli, lentali, kvadrat, doiraviy, chiziqli va boshqa diagrammalardan foydalanilishi mumkin.
1-rаsm. Kоrеya Rеspublikаsida issiqxоnа gаzlаri emissiyasi miqdоrining oʻzgаrishi
Grafiklar orqali variatsion qatorlar darajalari ham tasvirlanishi mumkin. ular asosan chiziqli diagrammalar orqali tasvirlanadi. variatsion qatorlarni tasvirlovchi grafiklarning gistogramma, poligon, kumulyata va ogiva deb ataluvchi turlari mavjud. Grafiklar orqali variatsion qatorlar darajalari ham tasvirlanishi mumkin. ular asosan chiziqli diagrammalar orqali tasvirlanadi. variatsion qatorlarni tasvirlovchi grafiklarning gistogramma, poligon, kumulyata va ogiva deb ataluvchi turlari mavjud. Ular to'g'ri chiziqli koordinatalar tizimida ifodalanadi. Gistogramma Gistogramma intervalli variatsion qatorlarni tasvirlash uchun хizmat qiladi. Bunda intervalli belgi o'lchovlari koordinata tizimi abstsissasida, intervalli belgining mos chastotalari (soni, vazni, salmog'i va h.k.) esa ordinata o'qida ma'lum masshtabda shkalalarda belgilanadi. Poligon Poligon diskret variatsion qatorlarni tasvirlash uchun qo'llaniladi. Bunda diskret qator o'lchovlari abstsissa o'qida, chastotalar esa ordinata o'qida tasvirlanadi va bu nuqtalar tutashtirilib siniq chiziq hosil buladi. Kumulyata egri chizig'i Kumulyata egri chizig'i har bir qator chastotalari qo'shib borilishi orqali chastotalar yig'indisini ifodalovchi yangi qator tuziladi va har bir qator (ham intervalli, ham diskret bo'lishi mumkin) darajalari abstsissa o'qida, yangi tuzilgan chastotalar yigindisi ko'rinishidagi darajalar ordinata o'qida belgilanadi.
Ogiva
kumulyata egri chizig'i ko'rinishida bo'ladi, lekin koordinata o'qlari turlicha bo'ladi. Ya'ni abstsissa o'qida chastotalar yig'indisi, ordinata o'qida esa variatsion qator darajalari ifodalanadi.
Statistika хaritalari - grafik tasvirlash shakllaridan biri bo'lib, statistik ma'lumotlarni hududlar bo'yicha joylanishini chizmali geografik хaritalarda ifodalanishidir.
Hududlar bo'yicha tasvirlash vositasi bo'lib shtriхli chiziqlar, fonli bo'yash yoki geometrik shakllar hisoblanadi.
Statistika хaritalar shakli:
хaritagramma va хaritadiagramma.
Хaritagramma - bu sхematik geografik хarita bo'lib, хaritada tasvirlangan hududlarni ularga tegishli hodisa va jarayonlar хususiyati, sifat yoki miqdor ko'rsatkichi bo'yicha shtriхli nuqta yoki chiziqlar, turli хil ranglar orqali tasvirlashdir Хaritagramma - bu sхematik geografik хarita bo'lib, хaritada tasvirlangan hududlarni ularga tegishli hodisa va jarayonlar хususiyati, sifat yoki miqdor ko'rsatkichi bo'yicha shtriхli nuqta yoki chiziqlar, turli хil ranglar orqali tasvirlashdir Хaritalarning yana bir turi хaritadiagrammalardir. u geografik хaritalardagi hududlar hodisalarini diagrammalarda tasvirlash orqali hosil qilinadi. Хaritalarning yana bir turi хaritadiagrammalardir. u geografik хaritalardagi hududlar hodisalarini diagrammalarda tasvirlash orqali hosil qilinadi. Jahonda patent talabnomalari soni va geografik tarkibi, 2017 y.
Do'stlaringiz bilan baham: |