5-mavzu: saylov huquqi erkinligi – fuqarolik jamiyatining sharti reja

Nazorat savollari:

1. 
   Fuqarolik jamiyatining faoliyatida saylov qanday vazifalarni bajaradi?
   
2. 
   O‘zbekiston qonunchiligida saylov huquqining qanday prinsiplari belgilangan?
   
3. 
   O‘zbekistonda qanday saylov tizimiga amal qilinadi?
   
4. 
   Mamlakatimizda partiyaviy tizim qanday rivojlanmoqda va uning huquqiy asosi?
   
5. 
   Saylov komissiyalari tizimi qanday tashkil topgan?
   

6.G‘arb mamlakatlarida fuqarolik jamiyati institutlarining paydo bo‘lishidagi ob’ektiv va sub’ektiv omillar

7.AQSHda fuqarolik jamiyati institutlarining o‘ziga xos faoliyati

8.Germaniyada davlat va fuqarolik jamiyati institutlarining o‘zaro munosabati

9.Fransiya, AQSH va qator boshqa rivojlangan mamlakatlarda davlat organlarining OAV bilan o‘zaro hamkorligi

10.Xitoyda davlat va nodavlat tashkilotlarining o‘zaro xamkorlik siyosati

Xulosa.

Ommaviy axborot vositalari davlat hokimiyati vakillik organlari saylovi jarayonida saylovchilarni xabardor qilishda xolis va haqqoniy bo‘lishlari, nomzodlar va partiyalarning teng­ligi tamoyilini buzmasliklari kerak. Aynan ushbu holat ommaviy axborot vositalarining mazkur jarayonda amalga oshiradiganfaoliyatining xususiyati hisoblanadi.Saylovda ishtirok etadigan barcha nomzodlar, siyosiy partiyalar, qonunlarga va boshqa qonun hujjatlariga muvofiq, o‘z tashviqotini olib borishi uchun ommaviy axborot vositalaridan foydalanishlari, radioeshittirish, teleko‘rsatuvlarda saylovoldi dasturlari bilan chiqishlari uchun teng va adolatli shart-sharoit yaratiladi. Tashviqot faoliyatini yuritishda ommaviy axborot erkinligi suiiste’mol qilinishiga, Shu jumladan, davlatning suvereniteti, yaxlitligi va xavfsizligiga qarshi qaratilgan, xalqning sog‘ligi va ma’naviyatiga tajovuz qiladigan, urush, milliy, irqiy va diniy adovatni targ‘ib etadigan, konstitutsiyaviy tuzumni zo‘rlik bilan o‘zgartirishga, fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlari va erkinliklarini kamsitishga qaratilgan da’vatlarga yo‘l qo‘yilmaydi.

Amaldagi qonunchilik talablariga ko‘ra, Markaziy saylov komissiyasi qarorlari ommaviy axborot vositalarida e’lon qilinmoqda. Matbuot markazining asosiy vazifalaridan biri mamlakatimiz va chet el ommaviy axborot vositalari vakillarini saylovga tayyorgarlik ko‘rish hamda uni o‘tkazish bo‘yicha tegishli rasmiy ma’lumotlar, zarur materiallar bilan ta’minlashdir. Bu erda OAV vakillarining professional faoliyati uchun barcha zarur shart-sharoit mavjud, internet hamda aloqa vositalaridan foydalanish imkoniyatlari yaratilgan.

Bugun jamiyat hayotining barcha jabhalariga axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, xususan, internet faol tatbiq qilinmoqda. Ayni Shu nuqtai nazardan, saylovchilarning katta qismi internetdan keng foydalanadigan yoshlar hisoblanadi. Shu bois saylov jarayoniga oid barcha axborotlar Markaziy saylov komissiyasining rasmiy sayti (www.elections.uz)ga joylashtirilib, doimiy ravishda yangilab borilmoqda. Markaziy saylov komissiyasi sayti orqali fuqarolardan kelib tushayotgan saylovga tayyorgarlikning borishi va qonunchilikdagi yangiliklar haqida so‘rovlarga ham o‘z vaqtida javob qaytarilmoqda.

1^ Parlament saylovi: milliy qonunchilik va xorijiy tajriba: ilmiy-amaliy qo‘llanma // М.Abdusalomov va boshqalar; Маs’ul muharrir prof. Sh.Х. Fayziyev; – Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Amaldagi qonun hujjatlari monitoring institute nashriyoti, 2009. 26-bet.

2^ Jo‘raev Q.A. Saylov tizimini erkinlashtirish – demokratik taraqqiyot omili. Adolat. 2011 yil 6 may № 20 (825)

3^ Karimov I.A. O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. -T.: O‘zbekiston. 1997. 173-bet.

4^ Karimov I.A. Bizning bosh maqsadimiz – Jamiyatni demokratlashtirish va yangilash, mamlakatni modernizatsiya va isloh etishdir. – T.: «O‘zbekiston», 2005. – B.30.

5^ Saidov A. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va saylov tizimi. - T.: TDYuI nashriyoti, 2005. – 44 b.

6^ Karimov I.A. Bizning bosh maqsadimiz – jamiyatni demoklashtirish va yangilash, mamlakatni modernizatsiya va isloh etishdir. – Т.: « O‘zbekiston», 2005. – B.33.

7^ Karimov I.A. O‘zbekistonning 16 yillik mustaqil taraqqiyot yo‘li. – Тоshkent: O‘zbekiston, 2007. – B. 29.

8^ Қаранг: Баглай М.В. Конституционное право Российской Федерации. – М.: ИНФРА, 2000. – С. 107.

9^ Каrimov I.A. O‘zbek xalqi hech qachon, hech kimga qaram bo‘lmaydi. Т.13. – Тoshkent: O‘zbekiston. 2005. – B.165.

10^ Каrimov I.A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. Т.3. – Toshkent: O‘zbekiston, 1996. – B. 20.

11^ Каrimov I.A. Parlament – jamiyat hayotining ko‘zgusi // O‘zbekiston demokratik taraqqiyotining yangi bosqichida. To‘plam. – Toshkent: O‘zbekiston, 2005. – B. 13.

12^ O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. – Тoshkent: “O‘zbekiston”, 2012. – 40 B.

13^ “O‘zbekiston Respublikasining Oliy majlisi to‘g‘risida”gi konstitutsiyaviy qonuni // O‘zbekiston Respublikasining Oliy Kengashining axborotnomasi. – 1994. – № 10. – 250-modda.

14^ O‘zbekiston Respublikasining 1996 yil 26 dekabrda qabul qilingan “Siyosiy partiyalar to‘g‘risida”gi qonuni // O‘zbekiston Respublikasining Oliy Kengashining axborotnomasi. – 1997. – № 2. – 36- modda.

15^ Karimov I.A.Ozod va obod vatan, erkin va farovon hayot – pirovard maqsadimiz. Т. 8. – Т., O‘zbekiston, 2000. – B. 483.

16^O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining “2002 yil 27 yanvardagi O‘zbekiston Respublikasi referendumi yakunlari bo‘yicha qonunchilik faoliyatining asosiy yo‘nalishlari to‘g‘risida”gi qarori // O‘zbekiston Respublikasining Oliy Kengashining axborotnomasi. – 2002. – № 4–5. – 61-modda.

17^O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati to‘g‘risida”gi konstitutsiyaviy qonuni // O‘zbekiston Respublikasining Oliy Kengashining axborotnomasi. –2002. – № 12. – 213-modda.

18^O‘zbekiston Respublikasining 1993 yil 28 dekabrda qabul qilingan “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylov to‘g‘risida”gi qonuni yangi tahriri // O‘zbekiston Respublikasining Oliy Majlisining axborotnomasi, 2003. – № 9–10. – 132-modda.

19^O‘zbekiston Respublikasining “Siyosiy partiyalarni moliyalashtirish to‘g‘risida”gi qonuni// O‘zbekiston Respublikasining Oliy Majlisining axborotnomasi. – 2004. – № 5. – 86-modda.

20^ O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2012 y., 51-son, 574-modda.

21^ Ашин Г.К., Кравченко С.А., Лозаннский Э.Д. Социология политики. Сравнительный анализ российских и американских политических реалий: Учеб. пособие для высших учебных заведений. - М.: Экзамен, 2001. –С. 608.

22^ Курбатов В.И. Современная западная социология: Аналитический обзор концепций: Учеб.пособие. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2001. – 416с.

23^ Сморгунов Л.В. Современная сравнительная политология. Учебник. - М.: «Российская политическая энциклопедия» (РОССПЭН), 2002. - 472с.