5-мавзу: педагогик креативлик мохияти



Download 2,41 Mb.
bet12/13
Sana28.04.2022
Hajmi2,41 Mb.
#589324
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
5.-PEDAGOGIK-KREATIVLIK-MO-IYATI

2-катор. Хужжатни тез ва сифатли тайёрлайди (2 та сифат) 3-датор. Маълумотларни ёзиш, дайта ишлаш ва садлашга ёрдам беради (3 та феъл) 4-катор. Windows тизими мудитида ишлайди (4 та суз) 5-катор. Word матн мударрири Microsoft office дастурлари пакетига
киради, унинг пиктограммаси "W" белгиси, унда ишланган файл
кенгайтмаси .doc саналади (1 та гап)
3.2. "Венн диаграммаси" график органайзери (ГО) талабаларда мавзуга тадлилий ёндашиш, айрим дисмлар негизида мавзунинг умумий модиятини узлаштириш (синтезлаш) куникмаларини досил дилишга йуналтирилади. У кичик гурудларни шакллантириш асосида анид схема буйича амалга оширилади.
Ёзув тахтаси узаро тенг турт булакка ажратилади ва дар бир булакка дуйидаги схема чизилади:


жадвалнитаддим этиш мумкин:



Г

О талабалар томонидан узлаштирилган узаро ядин назарий билим, маълумот ёки далилларни диёсий тадлил этишга ёрдам беради. Ундан муайян булим ёки боблар буйича якуний дарсларни ташкил этишда фойдаланиш

Гурухдар

Д иаграмманнн г

Топширикдар




тартно раками

мазмуни




1 -диаграмма




l-гуру*

2-диаграмма







3-диаграмма







] -диаграмма




2-гурух

2-диаграмм а







3-диаграмма







] -диаграмма




3-гурух

2-диаграмма







j-диаграмма







] -диаграмма




4-гурух

2-диаграмма







3-диаграмма






"Венн диаграммаси" куллашга оид мисоллар "Таълим ва тарбия жараёнларининг модияти" мавзусидаги Венн диаграммаси

4. Укув топширидларининг турлари ва укув машгулотлар учун
укув топширидлари турларини белгилаш. Режалаштирилган мадсадлар
тизими ушбу мадсадларнинг бажарилишини таъминловчи
даракатлартизими билан узвий богланади. Удув материалларини
узлаштиришдатаълим олувчини фаол даракатга ундайдиган омил -
удув топширидларидисобланади. Удув топширидлари - урганилаётган
мавзу буйича талабалартомонидан узлаштирилган билим, куникма ва малакалар даражасинианидлашга хизмат диладиган таълимий вазифалар йигиндиси.
Шу сабабли удув топширидларини тугри шакллантириш мадсадга мувофид саналади. Педагогика ОТМда тадсил олаётган талабалар удув топширидларини тугри шакллантириш куникма, малакаларига эга булиши зарур. Удув топширидларини шакллантиришда дуйидагиларга эътибор даратилади:
1. Удув топширидларининг мураккаблик
даражасини анидлай олиш. 2. Дарснинг мадсадига мувофид удув топширидлари тизимини шакллантириш






Бу уринда Д.Толлингерова томонидан дуйидаги удув топширидлари таксономияси таклиф этилган (59-расм):
Хар бир удув топшириги уз ичига яна бир неча кичик турдаги топширидларни дамраб олади. Улар дуйидагилардир:

  1. Хотирада садлаш, дайта ёдга туширишни талаб этувчи топширидлар:

1) хабардор булишга оид топширидлар;
2) алодида далил, сон, тушунчаларни ёдга олишга доир
топширидлар;

  1. таъриф, меъёр, доидаларни ёдга олишга оид топширидлар;

  2. катта дажмдаги матн, булим, шеър, жадвал ва б.ни ёдга олишга оид топширидлар.

  3. Радам ва маълумотлар билан ишлашда оддий фикрий операцияларни тадозо этувчи топширидлар:




  1. далиллар (улчаш, тортиш, дисоблаш ва б.)ни анидлашга оид топширидлар;

  2. далилларни келтириш ва таърифлашга (дисоблаш, санаб утиш ва б.)га доир топширидлар;

  3. даракатлар жараёни ва усулларини ташкил этиш ва тавсифлашга оид топширидлар;

  4. ажратиш ва йигиш (тадлил ва синтез)га доир топширидлар;



5)диёслаш ва фардлаш (таддослаш ва булиш)га оид топширидлар;

  1. тадсимлаш (категориялаштириш ва таснифлаш)га доир топширидлар;

  2. далиллар уртасидаги узаро алодадорлик (сабаб, одибат, мадсад, восита, таъсир, фойдалилик, восита, усуллар)ни анидлашга оид топширидлар;

  3. мавдумлаштириш, анидлаштириш ва умумлаштиришга доир топширидлар;

  4. мураккаб булмаган (катталик, улчамлари номаълум булган) мисолларни ечиш.




  1. Радам ва маълумотлар билан ишлашда мураккаб фикрий операцияларни тадозо этувчи топширидлар:




  1. кучириш (бирор жойга узатиш, шаклини узгартириш)га оид топширидлар;

  2. баён дилиш (шардлаш, маъносини тушунтириш, модиятини ёритиш, асослаш)га доир топширидлар;

  3. индукция (жузъий хусусиятга таянган умумий хулоса чидариш)га оид топширидлар;

  4. дедукция (умумий долатга кура хусусий хулосалар чидаришга) доир топширидлар);

  5. исботлаш (далиллаштириш) ва текширишга оид топширидлар;

  6. бадолашга доир топширидлар.

  7. Маълумотларни эълон дилишга оид топширидлар:




  1. умумлаштирувчи дисдача маълумот, доралама, мазмун ва б.ни ишлаб чидишга доир топширидлар;

  2. дисобот, маълум муаммога багишланган илмий асар, маърузаларни тайёрлашга оид топширидлар;

  3. мустадил равишда ёзма ишлар, чизмалар, лойидалар ва б.ни бажаришга доир топширидлар.

  4. Ижодий фикрлашни талаб этувчи топширидлар:




  1. амалий таклифларни ишлаб чидаришга доир топширидлар;

  2. муаммоли масала ва вазиятларни дал дилишга оид топширидлар;

  3. саволларни дуйиш ва масала ёки топширидларни ифодалашга доир топширидлар;

  4. шахсий кузатишларга асосланган долда ечимни топишга оид топширидлар;

5) шахсий мулодазага асосланган долда ечимни топишга доир
(рационал ечимга асосланган) топширидлар.
Англанганидек, педагоглар таълим жараёнини ташкил этишда удув материалларининг характеридан келиб чиддан долда юдорида дайд этилган топширидлардан икки ва ундан ортигини танлаш имкониятига эга. Бир машгулотда талабаларни бир неча турдаги топширидлар билан ишлашга жалб этиш талабаларда удув фаолиятига нисбатан дизидишни оширади ва удув-билиш фаолиятини кучайтиради.
5. Удув топширидлари учун иш догозларини тайёрлаш. Иш догозлари асосида удув топширидларининг бажарилиши мазкур жараённи тезлаштириш, талабалар фаолиятини осонлаштириш ва энг мудими, мумкин дадар вадтни тежаш имконини яратади. Шу туфайли етакчи хорижий мамлакатлар тажрибасида удув топширидлари билан ишлаш жараёни учун иш догозларини шакллантириш ва уларни машгулотлар учун тайёрлашга алодида эътибор даратилади.
Узбекистонда дам мустадиллик йилларида таълимни ташкил этишга инновацион ёндашиш натижасида узлуксиз таълим тизимининг барча босдичларида деярли дар бир дарс, удув машгулотида талаба ва талабаларнинг амалий фаолиятини иш догозлари воситасида ташкил этиш анъанаси бир дадар шаклланди. Айни вадтда бу борадаги тажрибани янада бойитишга нисбатан эдтиёж мавжуд. Шу сабабли ОТМ педагогларида иш догозларини шакллантириш борасидаги куникма, малакаларини ривожлантириш мадсадга мувофиддир. КДлаверса, удув машгулотларида бажариладиган топширидлар учун иш догозларининг тайёрланиши педагогларда креативлик добилиятини янаа ривожланишига ёрдам беради.
Таълим жараёнида интерфаол методларни дуллашда график органайзерларнинг графикли тавирларидан иш догозлари сифатида фойдаланиш мумкин.
УММнинг "Иловалар" дисмида сунгги йилларда удув машгулотларида тобора кенг дулланилаётган иш догозларидан намуналар (1 -илова) келтирилади.


6. Креатив ёндашув асосида удув фанлари буйича назорат-синов топширидларини тайёрлаш, кейс ва даражали тестлар тупламини шакллантириш. Замонавий таълимда талабаларга тайёр билимларни бериш эмас, балки уларни билимларни мустадил узлаштиришга йуналтириш тобора мудим адамият касб этиб бормодда. Зеро, тайёр билимларни узлаштириш гарчи талабаларнинг борлидни англашларии, ижтимоий муносабатлар мазмунини, у ёки бу куринишдаги кишилик фаолияти модиятини тушунишларига ёрдам беради. Бирод, борлид ва ижтимоий муносабатларнинг мавжуд долатини ифоаловчи додиса, воделик, жараённинг таркибий элементлари уртасидаги узаро бирлик, алодадорликни тушуниш, сабаб-одибатларини тадлил дилиш, фаолият
мазмуни, йуналиши ва энг мудими, натижасини кафолатловчи омилларни тадлил дилиш малакаларини самарали ривожланишига тусдинлик дилади. Шу каби салбий долатнинг олини олишда талабаларни "муаммо вазиятлар"га рупара дилиш методик жидатдан самарали саналади.
Муаммоли вазиятларнинг дидактик имкониятлари талабаларни урганилаётган масала (мавзу, муаммо) юзасидан фикрлаш, масала модиятини ёритувчи таркибий элементлар уртасидаги узаро бирлик ва алодадорликни англаш, "муаммо-муаммони дал дилиш жараёни-ечим" тизими асосида масалани тадлил дилиш, ечим борасида фаразларни илгари


суриш, уларнинг мадбуллигини текшириш, ечимни баён этиш ва уни димоя дилиш каби амалий даракатларни ташкил этишга мажбур дилади. Колаверса, муаммоли вазиятлар ёрдамида талабалар уз билимларини мустадил тадлил дилиш, удув-билиш фаолиятига тандилий ёндашиш, урганилаётган масала (мавзу, муаммо) юзасидан ижодий фикрларни илгари суриш каби имкониятларга эга буладики, худди шу долат жамият томонидан таълим тизими олдига дуйилаётган ижтимоий буюртманинг туладонли бажарилишини таъминлайди. Яъни, муаммоли удитиш, уни удитиш жараёнида дулланиладиган технологиялар республика узлуксиз таълим тизими томонидан уз олдига дуйилган дар томонлама (адлий, ахлодий, жисмоний, диссий жидатдан) ривожланган баркамол шахс ва малакали мутахассисни тайёрлашдан иборат ижтимоий буюртманинг бажарилишини таъминловчи зарур педагогик шарт-шароитни вужудга келтиради. Шу сабабли бугунги кунда таълим тизимида муаммоли таълимдан фойдаланиш, муаммоли таълим технологияларини самарали дуллашга алодида эътибор даратилмодда. Хусусан, сунгги йилларда олий таълим муассасаларида умумий ва мутахассислик фанларини удитишда муаммоли таълим технологиялари орасида мудим урин эгаллаган "Кейс-стади" технологиясини дуллаш тажрибаси шаклланмодда.
Шундай дилиб, малака ошириш курсларида "Креатив педагогика" модули (фани)ни удитиш педагогларда уларга хос креатив сифат ва ижодий-педагогик фаолият малакаларини самарали ривожлантириш имконини беради. Педагогларда креативлик сифатлари, ижодий-педагогик фаолият малакаларини ривожлантириш борасида америкали таддидотчи Патти Дрепеау томонидан таклиф дилинган йулларда фойдаланиш кутилган натижаларни дулга киритишга ёрдам беради. Колаверса, педагогларда креативлик сифатларини шакллантириша устувор тамойиллар асосида иш куриш анид мадсага йуналтирилган фаолият самарадорлигини кафолатлайди. Малака ошириш курсларида амалий машгулотлар жараёнида педагогларнинг креативлик имкониятларининг анид мезонлар асосида анидлаш, даража курсатичларини бадолаш асосида бу борадаги ютуд ва камчиликларни белгилаш, ютудларни
бойитиш, камчиликларни бартараф этиш чора-тадбирларини белгилаш мумкин булади.



Download 2,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish