5-Мавзу: Очиқ калитли шифрлардан фойдаланиш Криптология кафедраси

Электрон рақамли имзо

ЭРИ ахборот коммуникация тармоғида электрон ҳужжат алмашинуви жараёнида қуйидаги учта масалани ечиш имконини беради:

• электрон ҳужжат манбааининг ҳақиқийлигини аниқлаш;
• электрон ҳужжат яхлитлигини (ўзгармаганлигини) текшириш;
• электрон ҳужжатга рақамли имзо қўйган субъектни муаллифликдан бош тортмаслигини таъминлайди.

Электрон рақамли имзо шифрлаш алгоритмлари ва хеш—функциялари ёрдамида амалга оширилади:

• Электрон рақамли имзо тизими иккита асосий муолажани амалга оширади:
• рақамли имзони шакллантириш муолажаси;
• рақамли имзони текшириш муолажаси.

Электрон рақамли имзо

• Очиқ матн берилган бўлса битга айлантирилади .
• Ҳар бир бит учун тасодифий қиймат ҳосил қилинади .
• Ҳар бир учун туб сонлардан фойдаланган ҳолда квадратик чегирма ҳисобланади, агар квадратик чегирма бўлса акс ҳолда . Шу тартибда очиқ матн ҳосил қилинади.

•  

Рақамли имзони шакллантириш муолажаси

Ушбу муолажани тайёрлаш босқичида хабар жўнатувчи абонент А иккита калитни генерациялайди: имзоловчи ва имзони текширувчи калит. Имзони текширувчи калит хабарни имзолаш калитидан ҳисобланиб топилади.

Имзони текшириш калити барча томонларга тарқатилади.

Рақамли имзони текшириш муолажаси

Қабул қилувчини ўзи хешфункция h(M) ёрдамида қабул қилинган хабар “M”нинг дайджести “m”ни ҳисоблайди ва уни имзони текшириш калити ёрдамида дешифрлагани билан таққослайди. Агар иккала дайджест “m” ва“m'” мос келса рақамли имзо ҳақиқий ҳисобланади. Акс ҳолда имзо қалбакилаштирилган бўлади.

Электрон рақамли имзо

Ҳозирда ЭРИ тизимини яратишнинг бир нечта йўналишлари мавжуд. Бу йўналишларни учта гуруҳга бўлиш мумкин:

• очиқ калитли шифрлаш алгоритмларига асосланган;
• симметрик шифрлаш алгоритмларига асосланган;
• имзони ҳисоблаш ва уни текширишнинг махсус алгоритмларига асосланган рақамли имзо тизимларидир.

Асосий ва қўшимча адабиётлар учун тавсиялар

• Асосий адабиётлар
• Christof Paar·Jan Pelzl. Understanding Cryptography: A Textbook for Students and Practitioners. Verlag Berlin Heidelberg 2010.
• Keith M. Martin. Everyday Cryptography Fundamental Principles and Applications. United Kingdom, 2017
• Қўшимча адабиётлар
• Акбаров Д. Е. “Ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг криптографик усуллари ва уларнинг қўлланилиши” – Тошкент, 2008 – 394 бет.
• Stamp Mark. Information security: principles and practice. USA, 2011.

Саволлар???