5-Mavzu: Matnli funksiyalar. Mantiqiy funksiyalar

5-Mavzu: Matnli funksiyalar. Mantiqiy funksiyalar.

MS Excel 2010 da kataklardagi matnlar bilan ishlash uchun maxsus funksiyalar mavjud. Bular quyidagilar:

1.	Funksiya	Vazifasi
2.	БАТТЕКСТ	Sonni matnga almashtiradi
3.	ДЛСТР	Matnli satrdagi belgilar sonini aniqlaydi
4.	ЗАМЕНИТЬ	Matnning belgilangan joyini yangi matnga almashtiradi;
5.	ЗНАЧЕН	Matn ko‘rinishdagi sonni songa o‘tkazadi;
6.	ПОВТОР	Matnni n marta takrorlaydi;
7.	СЦЕПИТЬ	Bir nechta matnni bitta matnga o‘tkazadi.

1-mashq. Uchta katakda o‘quvchilarni familiyasi, ismi, otasining ismi yozilgan ma’lumotlarni bitta katakka birlashtirish.

Bajarish: Ushbu masalani yechishning ikki xil usuli mavjud: Birinchi usul:

• 
  B1 katakka o‘quvchining familiyasi, C1 katakka ismi, D1 katakka otasining ismi kiritiladi;
  
• 
  E1 katakka ushbu formula =СЦЕПИТЬ(B1;" ";C1;" ";D1) kiritilib, Enter tugma bosiladi;
  
• 
  qolgan kataklarga ushbu formula nusxa ko‘chiriladi. Natijada quyidagi oyna hosil bo‘ladi:
  

Ikkinchi usul:

Jadvalni yuqoridagi tartibda to‘ldirib olamiz;

E1 katakka ushbu formula =B1&" "&C1&" "&D1 kiritilib, Enter tugma bosiladi.

Agar o‘quvchining familiyasi Лист1 varag‘ining B1 katagida, ismi Лист2 varag‘ining B1 katagida, otasini ismi Лист3 varag‘ining B1 katagida berilgan bo‘lib, ushbu ma’lumotlarni Лист4 varag‘ida hosil qilish uchun istalgan katakka ushbu formula =СЦЕПИТЬ(Лист1!B1;" ";Лист2!B1;" ";Лист3!B1) kiritilib, Enter tugma bosiladi.

Ayrim amaliy masalalarni yechishda hisoblashlar u yoki bu shartlarga bog‘liq bo‘lishi mumkin. Bunday holatda mantiqiy shartli funksiyalardan foydalanish mumkin.

Mantiqiy funksiyalar

T/r	Funksiya	Vazifasi
1.	ЕСЛИ	Agar mantiqiy ifodaning qiymati ROST bo‘lsa, birinchi shart, aks holda ikkinchi shart bajariladi
2.	И	Agar mantiqiy ifodalarning barchasini qiymati rost bo‘lsa, funksiyani qiymati ROST, aks holda funksiyaning qiymati YOLG‘ON bo‘ladi
3.	ИЛИ	Agar mantiqiy ifodalarning birorta qiymati rost bo‘lsa, funksiyani qiymati ROST, aks holda funksiyaning qiymati YOLG‘ON bo‘ladi
4.	НЕ	Rost qiymatni yolg‘onga va yolg‘onni rostga aylantiradi.

1-mashq. Sinfning beshta fandan 20 ballik tizimda baholanganda ularning o‘zlashtirish ko‘rsatkichini tahlil qiluvchi jadval yaratish.

Bajarish: Ushbu topshiriqni bajarish algoritmi quyidagicha:

• 
  B ustunga sinf o‘quvchilarining familiyasi va ismi kiritiladi;
  
• 
  C ustunga adabiyot fanidan olgan ballari kiritiladi;
  
• 
  D ustunga algebra fanidan olgan ballari kiritiladi;
  
• 
  E ustunga fizika fanidan olgan ballari kiritiladi;
  
• 
  F ustunga kimyo fanidan olgan ballari kiritiladi;
  
• 
  G ustunga informatika fanidan olgan ballari kiritiladi;
  
• 
  H ustunga olgan ballarning yig‘indisi hisoblanadi;
  
• 
  I3 va I17 kataklarga quyidagi formula kiritiladi:
  

=ЕСЛИ(C17<55;"qoniqarsiz";ЕСЛИ(C17<71;"qoniqarli";ЕСЛИ(C17< 86;"yaxshi";"a’lo")))

SAVOL VA TOPSHIRIQLAR

Matnli funksiyalarning vazifalarini tushuntiring?

C ustunda o‘quvchilarning familiyasi, ismi, otasining ismi berilgan. D ustunda o‘quvchilarning tug‘ilgan yili berilgan. UlarniE ustunga birlashtiring. И funksiyasining vazifasini tushuntirib bering. ИЛИ funksiyasining vazifasini tushuntirib bering.