5-Мавзу: Ишлаб чиқаришда хавфли, зарарли омиллар, бахтсиз ходисалар, заҳарланиш ҳақида умумий тушунчалар. Хавфли ва зарарли

 

---

 
13.Расм. Гидрофилтғр. 
 
14.Расм. Улғтразвукли филғтр. 15.Расм. Электр филғтр. 
Шамоллатиш системалар классификацияси 
Шамоллатиш системалари хавони алмашиш манбаига қараб табиий ва суний булади. 
Табиий хавони алмаштриш бу аэрация дейилади, ва у баиноларда иссик хаво аэрация 
тешикларидан ташқарига чиқиб кетиши билан совик хаво ъалиги бушаган хавони урнига 
кириб бинони ъажмини эгалайди, бани отини яна конфекцтя деилади. 
Табий ҳавони алмаштириши аэрация фонарлар ва дифлекторлар орқали вужудга келади. 
16-17 расмларда илик ва свуқ вақтидаги аэрация булиш схемалари курсатилган. 
16. 
Расм. 

---

Суний ҳавони алмаштириш бир неча турли булади: 
Умумий, жорий ва комбинациялашган. 
Умумий ҳавони тортиб оладиган ва умумий ҳавони берадиган системага умумлашириб 
алмашадиган системага айтилади ва уни схемаси 19 расмда келтирилган 
Жорий ҳавоини алмаштириш куйидаги ускуналар ёрдамида бажарилади. 
21.Расм, Хавони ён томондан суриб ташлайдиган система. 
20.Расм, Хавони суриб 
ташлайдиган зонд. 

---

Шамоллатиш системалари умумалмаштирувчи, локал (ўринли, маълум жойда) ва 
комбинацияланган бўлиши мумкин. Унумлаштирилган усулида ҳаво алмаштириш хоналар 
бутун хажми бўйича олиб борилади. 
Локал усулининг хизмати зарарли моддалар ажралиб чиқаётган жойдан, уларни йиғиб, 
хоналардан чиқариб юбориш. 
Комбинацияланган усулида бир вақтда умум ҳаво алмаштириш ва локал яъни зарарли 
моддалар ажралиб чиқаётган манбалар шамоллатилади. 
Иш хоналарида ҳаво харакатланишига қараб, шамоллатиш икки турга бўлинади - табиий 
ва сунъий.(лиханин) Табиий шамоллатишда ҳаво табиий факторлар – иссиқлик оқими ёки 
шамол таъсирида харакатланади. 
Сунъий шамоллатишда ҳаво механик қўлланмалар - вентилятор, эжектор ва бошқалар 
ёрдамида харакатга келтирилади. Шамоллатиш ускуналар ҳаво оқимини берадиган ёки 
сўриб оладиган бўлади. Оқимни берадиган шамоллатишда тоза ҳаво кўрилиш ва бинолар 
ташқарисидан олиниб, и/ч хоналари бутун хажмига тарқатилади. Ифлосланган ҳаво эшик, 
дераза фонар, қурилиш конструкцияси тиркишларидан сиқиб чиқарилади. 
Умумалмаштириувчи сўриб олиш йўли билан шамоллатишда и/ч хоналаридан, иш 
жойларидан ифлосланган ҳаво хоналар бутун хажми бўйича сўриб олинади, ўрнини эса 
эшик, дераза ва тиркишлардан ташқаридан кирган тоза ҳаво эгаллайди. 
Оқим бериш - сўриб олиш умумалмаштирувчи механик шамоллатиш алохида иккита 
қурилмадан иборат: биридан тоза ҳаво берилади, иккинчиси орқали эса ифлосланган ҳаво 
хоналардан чиқариб юборилади. 
Берилган тоза ҳаво миқдорининг сўриб олинган ҳаво миқдорига нисбати ҳавонинг 
шамоллатиш баланси дейилади. 
Локал шамоллатиш усулида зарарли моддалар ажралиб чиқаётган жойга юқорида 
айтилгандек оқиб келувчи, сўриб олувчи шамоллатгичлар ўрнатилади. 
Оқим берувчи шамоллатгич шу зонасининг ажратилган жойларида иш шароитини 
яхшилаш мақсадида яъни микроклимат ъосил қилиш учун тоза ҳаво бериш учун 
қўлланилади.