5-mavzu. Informatika fanlarini o‘qitishda innovatsiyalar

maqsadini  aniqlash

-nega, 

nima  maqsadda  o‘qitish,  o‘qitish 

mazmunini  aniqlash

-nimani  o‘qitish,  o‘qitish 

shaklini  aniqlash

-

nazariy,  amaliy,  laboratoriya,  mustaqil  ta’limni  qanday  qilib 

tashkil  etish, 

vositani  aniqlashtirish

-nimalar  yordamida  darsni  tashkil  etish, 

erishilgan 

natijani  aniqlash

-qaysi  usulda  (test,  og‘zaki  so‘rov,  yozma  ish, 

loyihalar  tuzish  va  h.k.)  foydalanib  baholashni  tashkil  etish  kabi  faoliyatlarni 

amalga oshiradi. 

Bizga ma’lumki, hozirgi vaqtda darsning aniq maqsadlari uch turga bo‘linib, 

ular 

ta’limiy, tarbiyaviy  va rivojlantiruvchi 

maqsadlarni o‘zida mujassamlantiradi 

[39, 77]. 

  Ta’limning maqsadi innovatsion metodik funksiyani bajaradi, agarda: 

---



 

maqsadning  qo‘yilishida  innovatsiyalar  mavjud  va  unga  muvaffaqiyatli 

erishish o‘qituvchi uchun qanday ochiq, tushunarli bo‘lsa, o‘quvchi va ota-onalar 

uchun ham shunday bo‘lishi (aniq va tushunarli bayon) ta’minlansa; 



 

maqsadni  qo‘yish  va  loyihalashtirishda  yetarlicha  yordamchi  so‘zlardan 

o‘rinli  foydalanish.  Masalan,  “...  bajara  olish”,  “...  bilib  olish”,  “...qo‘llash”, 

“..innovatsion bilimga ega bo‘lish”, “... innovatsion xususiyatlarni ifodalay olish” 

kabi  so‘z  tuzilishlaridan  foydalanish,  maqsadni  asosi  sifatida  o‘zlashtiriladigan 

tushunchalar,  bajariladigan  harakatlar  va  ular  orasidagi  aloqa  va  tasdiqlardan 

foydalanilsa; 



 

maqsadning qo‘yilishi davlat ta’lim standartlari talabini ifoda etsa. YA’ni 

o‘qituvchining metodik mahorati davlat ta’lim standartlari talablaridan kelib chiqib  

maqsad  aniq,  puxta,  pishiq  ifodalangan,  qo‘yilgan  maqsadga  erishish  jarayonida 

o‘quvchining yangi qirralarini namoyon etib, innovatsiya darajasiga ko‘tarilishiga 

erishilsa. An’anaviy metodikada ko‘p hollarda metodistlar ham, o‘qituvchilar ham 

maqsadning aniq qo‘yilishi va unga erishishga emas, balki materiallarning hajmiga 

e’tibor  qaratadilar,  zamonaviy  ta’limda  asosiy  e’tibor  maqsadni  qo‘yish  va  unga 

erishishda innovatsiyalardan foydalanishni  lozimligini ko‘rsatmoqda; 



 

maqsadni  qo‘yishda  uni  tashxislashning  ta’minlanganligiga  e’tibor 

qaratilgan bo‘lsa. Tashxislash (baholash) ta’lim maqsadiga muvaffaqiyatli erishish 

mexanizmini  ta’minlaydi.  Ta’lim  jarayonida  qo‘yilgan  maqsad  ham,  kutiladigan 

natija ham  ta’limiy,  tarbiyaviy,  rivojlantiruvchi  qismlardan tashkil  topib,  shaxsga 

ta’lim  beruvchi,  tarbiyalovchi  va  rivojlantiruvchi  bir  butun  jarayon  sifatida 

qaraladi. 



 

maqsadni qo‘yishda qat’iy ketma-ketlikka amal qilingan bo‘lsa. 

Informatika  ta’limining  mazmuni 

O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar 

Mahkamasi  tomonidan  tasdiqlangan  fanning  Davlat  ta’lim  standarti  (DTS)da 

mavzular shaklida ko‘rsatiladi [39].   

 

 

Ta’limning 

mazmuni 

 DTS 

 

O‘quv reja, 

o‘quv dasturi 

Darslik, o‘quv qo‘llanma, 

uslubiy qo‘llanma va boshqa 

elektron adabiyotlar 

---

5.2-rasm. Informatika ta’limining mazuni 

 

Ta’lim  mazmunini  o‘zlashtirishda  o‘quvchilarning  bilim  saviyasi, 

o‘zlashtirish qobiliyati, ta’lim manbai, didaktik vazifalariga qarab innovatsion 

ta’lim metodlari qo‘llaniladi. 

Keyingi vaqtlarda ta’lim mazmuni tubdan o‘zgardi, bunga sabab axborot 

texnologiyalari  sohasida  ikkita  yo‘nalishda  o‘zgarishlar  bo‘ldi.  Birinchisi-bu 

Internet  va  telekommunikatsiyaning  tez  rivojlanishi,    dunyoning  ixtiyoriy 

joyidagi  fan  o‘zgarishlarini,  yangiliklarini  tezda  bilib  olish,  bilimlarni 

ko‘paytirish  imkoniyati  va  ayni  vaqtda  dasturiy  ta’minotlar,  PDV,  axborot 

resurslarning  internetdan  olish,  web  texnologiya,  mobil  texnologiya,  bulutli 

texnologiyalar  va  internet  interfeysining  o‘zlashtirilishining  osonlashganligi 

bo‘lsa,  ikkinchidan-katta  hamdagi  (yuzlab  gigabaytlarda)  axborot  tashuvchi 

qurilmalarning  CD-ROM  (Compact  Disk  Read    Only  Memory)  kompakt 

disklari  va  tashqi  xotira  qurilmasi  (fleshka)  ishlab  chiqilib  amaliyotda 

foydalanilayotganligi.  Ular  yordamida    ixtiyoriy  gipermatnli,  multimediali  

PDVni  olib  yurish,  elektron  ta’lim  resurslaridan  foydalanish  mumkinligi, 

hamda  AKT  doimiy  ravishda  rivojlanib,  ta’lim  tizimida  har  bir  ish  joyi 

avtomatlashtirilib, 

axborot 

kommunikatsiya 

vositalaridan 

foydalanilayotganligidir.