5-mavzu: biotexnologiya va gen injeneriyasi reja

3-masala. Somatik hujayralarni duragaylash. Allofen hayvonlarni olish usullari

Genetik injeneriyaning asosiy vazifalaridan biri bu somatik hujayralarni duragaylashdan iborat. Birincxilardan bo’lib organizmdan tashqarida hujayralarni duragaylash imkoniyatini J.Barskiy 1960 yilda aniqladi. 1965 yilda G.Harris somatik hujayralarni duragaylaganda ularning samaradorligini inakterlangan parogruppoz Senday virusi bilan ishlov berilganda tez sur’atlar bilan oshganligini ko’rsatdi. Hozirgi davrda har xil turga yega bo’lgan sut yemizuvchi hayvonlarning, hattoki bir-biridan ancha uzoq turgan hayvonlarning hujayralarini o’zaro qo’shish uslublari ishlab chiqildi va bular amaliyotda keng miqyosda ishlatilmoqda.

Masalan: Odamning somatik hujayrasi bilan sichqon hujayrasi, yoki qoramol hujayrasi, parranda hujayrasi, pashsha hujayrasi va hattoki o’simlik hujayrasi-ya’ni sabzi va tamaki hujayrasi bilan qo’shish mumkin yekan. Yaqin turlarning hujayralari o’zaro qo’shilganda duragay hujayra mitotik bo’linish qobiliyatiga yega bo’lar yekan. hujayralarning bo’linishi jarayonida bir turning xromosomasi yo’qoladi, ikkinchisi yesa saqlanib qoladi. Masalan: odam va sichqonning duragay hujayrasida odamning xromosomasi faoliyat ko’rsatib duragaylarda faqat ularning genlari lokalizasiyalashadi.