5-машғулот

Guruhlar
Baholash ko’rsatkichlari va mezonlari
Ma`lumotni aniq va to’liq etkazilishi	Taqdimotni rasmiylashtirilishi	Misollar bilan tushuntirilishi	Jami
1,0	0,5	0,5	2
1
2
3

2-ilova

Ekspert varag`i №1 SHaxs va uning yo’nalishi Topshiriq. O’quvchilar axloqiy mulohazalarining barqarorligi-ni, yosh va individual xususiyatlarini katta yoshdagi kishilar va tengqurlari ishtirok etgan eksperimental sha­roitda aniqlash. Zarur material. Vaziyatni yoki qarama-qarshi mazmunni ifodalovchi hikoyalar. 1. Nazorat ishi olinyapti. Sen ishni to’g`ri bajarding. O’rtog`ing materialni bilmas ekan, u sendan ko’chirib olishni iltimos qiladi. SHunda sen nima qilar eding? 2. Sen nazorat ishini bajarolmayapsan. O’rtog`ing o’zidan ko’chirib olishni taklif qilyapti. SHunda sen nima qilar eding? 3. Bir guruh o’rtoqlar darsni buzmoqchi bo’lib kelishib oldilar. SHunda sen nima qilar eding? 4. Tanaffus vaqtida bir o’rtog`ing deraza oynasini sindirib qo’ydi. Sen uni tasodifan ko’rib qolding. O’rtog`ing aybini bo’yniga olmoqchi emas. Sen aybdorning ismini o’qituvchingga aytarmiding? 5. O’qituvchi betob bo’lib maktabga kelolmadi. Parallel sinfdan boshqa o’qituvchi kirib topshiriq berdi. Lekin bolalar ishlash o’rniga, boshqa ish bilan mashg`ul bo’ldilar. Bu vaqtda sen nima qilgan bo’larding? 6. Sen yomon baho olding. Buning uchun ota-onang jazolashini bilasan. Olgan bahoyingni uydagilarga aytarmiding? Topshiriqning bajarilishi: Har bir sinaluvchi (sinaluvchilar har xil yoshdagi o’quvchilar bo’lishi mumkin) uchta hikoya bilan tanishtiriladi. Hamma hikoyalar axloqiy talablar jihatdan o’xshash bo’lmog`i lozim. Mazmunan bir oz farq qilishi kerak. Birinchi hikoya o’qilishida sinalayotgan odamga uning javobini hech kimga bildirmasligi aytiladi. Ikkinchi hikoya o’qilishida esa sinalayotgan kishining mulohazalari bir haftadan so’ng butun sinfga etkazilishi aytiladi. Uchinchi hikoya o’qilayotganda esa javobi o’qituvchilarga va ota-onalarga bildirilishi aytiladi. Har bir hikoya bilan tanishib chiqilgandan so’ng eks­perimentator lozim bo’lgan javob variantlarini aytadi. O’quvchi shulardan bittasining ostini chizib qo’yib, «ha», «bo’lsa kerak» deydi. Masalan, birinchi hikoyani o’qib bo’lib, u quyidagi to’rt variantdan birining ostini chizib qo’ymog`i lozim: Xikoyaning nomeri Ko’chirtiraman Ko’chirtirmayman ha bo’lsa kerak ha bo’lsa kerak Bajarilgan topshiriq natijalarini ishlab chiqish. Barcha mulohazalar ikki guruhga bo’linadi: ya`ni ahloqiy normalarga mos mulohaza (ma­salan, «Nazorat ishini ko’chirishga bermayman» degan mulohaza) va axloqiy normalarga noloyiq mulohaza («Ko’­chirishga beraman»). YOsh kategoriyalariga ko’ra, bu ikki guruh mulohazalarning miqdoriy solishtirilishi o’quvchilarning axloqiy mulohazalari qaysi tomonga qarab o’zgarayotganligini aniqlashga yordam beradi, ya`ni axlo­qiy normalar talabi (tomon) gami yoki axloqiy normalarni buzish tomonigami. Birinchi hikoya mulohaza buyicha mezon bulib qoladi. Ikkinchi va uchinchi hikoyalarga javob berishda chetga chiqiladigan bo’lsa, ya`ni kattalar tazyiqida yoki tengdoshlar tazyiqida, unda o’quvchilarning axloqiy mulohazalari etarli darajada qaror topmaganligini ko’ramiz. Mulohaza xususiyatlari (qancha va qanday mulohaza qilish mustahkam yoki beqaror, nomustahkam bo’lib chiqdi) va sinalayotganlarning xususiyatlari (qancha o’quvchi har bir yoshda mustahkam, barqaror yoki mustahkam emas bo’lib chiqdi) tahlil qilinadi.