5. Ma’ruzalar bo’yicha nazariy o’quv materiallar. Сименар машгулотлари

C,

Suv	4200
Moy	1800
Alyuminiy	900
Oltin	126

Massasi m bo’lgan moddani t₁ temperaturadan t₂ temperaturagacha isitish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdori quyidagiga teng.

(1)
Jismning issiqlik miqdori C quyidagicha bog’langan:
(2)
Miqdori 1 mol bo’lgan moddani 1K ga isitish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdoriga mol issiqlik sig’imi deyiladi.
Gazlarda mol issiqlik sig’imi 2 xil bo’ladi:

1. 
   O’zgarmas bosimdagi mol issiqlik sig’imi Cp
   
2. 
   O’zgarmas hajmdagi mol issiqlik sig’imi Cv
   

Har doim Cp>Cv bo’ladi. Chunki o’zgarmas hajmda isitilganda gazga berilgan issiqlik miqdori faqat uning ichki energiyasini oshirishga sarflanadi. O’zgarmas bosimda isitilganda esa gazning ichki energiyasini oshirishdan tashqari kengayish ishi ham bajariladi.
Gazning mol issiqlik sig’imi deb 1 mol miqdoridagi gazning haroratini 1K ga ko’tarish uchun kerak bo’ladigan issiqlik miqdoriga aytiladi. O’zgarmas bosimdagi issiqlik sig’imi bilan o’zgarmas hajmdagi issiqlik sig’imi orasida quyidagi bog’lanish mavjud:
(2)

Bu tenglamani birinchi marta nemis olimi Mayer aniqlagani uchun uning nomi bilan yuritiladi. O’zgarmas hajmdagi mol issiqlik sig’imini quyidagicha yozish mumkin:

(3)
Ma’lumki:
(4)
Bulardan
(5)
(6)
Hosil bo’ladi. Puasson koeffisienti γ ni erkinlik darajasi soni bilan ifodalaymiz.


(7)
bu formula yordamida quyidagilarni hisoblash mumkin.