5-Ma'ruza: Suyuqlik va gazlar mexanikasi. Reja

4.Yopishqoqlik(ichki ishqalanish) va uni aniqlash usullari.

Barcha real suyuqliklar va gazlarda bir qatlamni ikkinchi qatlamga nisbatan ko'chishida ishqalanish kuchlari vujudga keladi.

Bir biridan ∆z masofada joylashgan, turli tezliklar bilan OZ o'qiga perpendikulyar harakat qiluvchi, yuzasi ∆S bo'lgan suyuqlikni(gazni) ikkita qatlami ko'rilmoqda.

Qatlamlar orasidagi ta'sir etuvchi ichki ishqalanish kuchlarining kattaligi, harakat qiluvchi ikkita tutash qatlamlar yuzasiga va tezlik gradientiga proportsional
(N`yuton qonuni):

bu N`yuton qonuni.

«–» ishora kuchlar tezlik gradientiga qarama qarshi yo'nalganligini bildiradi, ya'ni,tez qatlam tormozlanadi, sekini esa– tezlashadi.

– tezlik gradienti bo'lib, qatlamdan qatlamga o'tganda, tezlik qancha tez o'zgarishini ko'rsatadi.

η - yopishqoqlik koeffitsienti(dinamik yopishqoqlik). O'lchov birligi -Pa•s.

υ = η / ρ -kinematik yopishqoqlik.

Yopishqoqlik temperaturaga qattiq bog'liq.

Suyuqliklar uchun(Frenkel` bo'yicha)

Bu yerda ∆E – suyuqlik molekulasi, bitta muvozanat holatidan, qo'shni muvozanat holatiga o'tishi uchun, unga berilishi kerak bo'ladigan energiya(aktivatsiya energiyasi).

Gazlar yopishqoqligi, impul`sni bir qatlamdan boshqa qatlamga olib o'tish bilan shartlashilgan. Bu esa, gaz molekulalarini xaotik harakatidagi moddani olib o'tish bilan ro'y beradi.

Suyuqliklarning yopishqoqligi, asosan, molekulalar o'rtasidagi o'zaro ta'sir kuchlari bilan belgilanadi (tutinish energiyasi).

ni inobatga olgan holda N`yuton qonunidan foydalansak,