5-маъруза мавзу: Соф туғма элементлар ва интерметалл бирикмалар

34-расм. Олмос.

1953 йили швед мутахассислари биринчи марта сунъий олмосни лабораторияда 3270^оС ли ҳароратда ва 10 КБ босимда олишга муваффақ бўлишган.

Олтингугурт - S. Кўпинча тоза ҳолда бўлади, аммо баъзан–гил ёки органик моддалар, нефть томчилари, газ ва бошқалар билан механик аралашма ҳолда бўлади. Ромбик сингонияли, айримда ромбодипирамидал шаклларда учрайди. Олтингугурт яхлит, тупроқсимон массалар ҳолда топилади. Буйраксимон, оқиқ - томма шаклларда бўлади. Ранги –тўқ сариқ, лимон-сариқ, асал-сариқ, сариқ, кулранг-сариқ, қўнғир ва қора. Кристаллари олмосдек, баъзан ёғлангандек ялтирайди. Тоза кристали нурни яхши ўтказади. Олтингугуртнинг қаттиқлиги – 1-2; анча мўрт, уланиш текислиги мукаммал, солиштирма оғирлиги 2,05-2,08. У электр ва иссиқликни ёмон ўтказади (яхши изолятор). Олтингугуртни бошқа ўзига ўхшаш минераллардан ажратиш белгилари – ранги, кичик қаттиқлиги, мўртлиги, ялтираши ва бошқалар.
Олтингугурт турли йўллар билан юзага келади: 1) вулкан ҳаракатида вулкан мўрилари жинс ёриқларида ёпишиб қотади. 2) сульфидларнинг, айниқса, пиритнинг парчаланишидан пайдо бўлади; 3) чўкинди гипс қатламларининг парчаланишидан ҳам ҳосил бўлади.
Олтингугурт саноатнинг турли тармоқларида зарур элемент ҳисобланади. У турли кислоталар тайёрлашда, резина, бўёқ, гугурт, мушаклар ва айниқса қишлоқ хўжалиги зарар кунандаларига қарши курашда ишлатилади.

а	б	в	г
	д	е	ж

Адабиётлар

1. 
   А.Г.Бетехтин Курс минералогии, Москва-2010
   
2. 
   S. K.Haldar Introduction to mineralogy and petrology 1-7 бетлар