5-Ma’ruza: Kompyuter lingafon sinflarida bajariladigan mashg’ulotlar turlari va ularni boshqarish usullari

2.Ta’limda multimediya vositalari, ularning afzalliklari. Akustik tizimlar.

Multimediya tushunchasi

Hozirda multimediya degan so’z kundalik faoliyatimizda juda ko’p ishlatilmoqda. Ta’limda multimediya texnologiyasini tatbiq etish uchun dastlab , ”Multimediya nima o’zi? “ degan savolga javob beraylik . Multimediya tushunchasi hayotimizga 90-yillarning boshlarida kirib keldi. Ko’pgina mutaxassislar bu atamani turli xil izohlamoqdalar . Ularning fikrlarini umumlashtirib multimediyaga shunday ta’rif berish mumkin: Multimediya- bu informatikaning dasturiy va texnikaviy vositalari asosida axborotning an’anaviy va original turlari asosida o’quv materiallarini o’quvchilarga yetkazib berishning mujassamlashgan holdagi ko’rinishidir. Multimediya hozirda juda tez gurkirab rivojlanayotgan zamonaviy axborot texnologiyasi bo’lib , u quyidagilarni o’z ichiga oladi :

- an’anaviy axborot turlari , ya’ni matn , jadval, turli xil bezaklar va orginal axborot turlari;

-videofilmlardan parchalar, telekadrlar, animatsiya (obyektlarning fazodagi harakati) ko’rinishidagi axborot turlarini bir dasturiy mashg’ulotda mujassamlashtirilganligi;

- video va audio axborotlarni kompyuterda qayta ishlash va aks ettirish uchun markaziy protsessor tez harakatchanligi ma’lumotlarni uzatish shinasining o’tkazish qobilyati, operativ va video-xotira , katta sig’imli tashqi xotira , hajm va kompyuter kirish- chiqish kanallari bo’yicha almashinuvi tezligini taxminan ikki baravar oshirilishi talab etiladi;

- “inson-kompyuter” interaktiv muloqotning yangi darajasini ta’minlanishi. Bunda muloqot jarayonida foydalanuvchi ancha keng har tomonlama axborotlarni oladiki, mazkur holat ta’lim ishlash yoki dam olish sharoitlarini yaxshilashga imkon beradi.

Ta’lim jarayonida multimedia vositalari yordamida darslarning samaradorligini oshirish asosida o’quvchilarga ta’lim berish va kadrlarni qayta tayyorlashni yo’lga qo’yish hozirgi kunning dolzarb masalalaridan biriddir. Rivojlanayotgan xorijiy davlatlarda o’qitishning bu usulini ta’lim sohasining yo’nalishlari bo’yicha tatbiq qilinmoqda. Hozirda har qanday kompyuterni multimediya vositalarsiz tasavvur etish qiyin. Chunki , har bir oila multimediya vositalarsiz xordiq chiqarmaydigan bo’lib qoldi. Statistika ma’lumotlariga tayanadigan bo’lsak, 1981-yilda multimediya vositalarini yalpi oboroti 4 mlrd . AQSH dollarini tashkil etgan bo’lsa, 1994-yilga kelib esa bu ko’rsatkich 4 barobarga ko’paydi.