5-ma’ruza ishlash obyekti va usuli

Neft va gazni fizik-kimyoviy xossalari. 
Ishlash obyektlarini ajratishda 
neftlarning xossalari muhim ahamiyatga ega. Neftning qovushqoqligi jiddiy farq 
qiluvchi qatlamlarni bir ishlash obyektiga qo‘shish maqsadga muvofiq emas, 
chunki ularni burg‘i quduqlarini turli sxemada va zichlikda joylashtirilgan, hamda 
yer ostidan neft olishni turli texnologiyalaridan foydalanib ishlash mumkin. 
Parafin, oltingugurt suvchil, qimmatbaho uglevodorod komponentlari va sanoat 
miqyosidagi boshqa foydali qazilmalar miqdorini keskin farq qilishi ham 
qatlamlarni bir obyekt sifatida ishlashga jalb qilib bo‘lmasligiga sabab bo‘lishi 
mumkin. Bunga sabab qatlamlardagi neftni va boshqa foydali qazilmalarni olishda 
turli texnologiyalar qo‘llanilishi mumkin. 
2.
Uglevodorolarni fazaviy holati va qatlamlar rejimi.
Vertikal yo‘nalish 
bo‘yicha bir-biriga nisbatan yaqin masofada yotgan va o‘xshash geologik-fizik 
xossali turli qatlamlarni ayrim hollarda, qatlam uglevodorodlarini fazaviy holati va 
qatlam rejimlari turli bo‘lganligi natijasida bir ishlash obyektiga qo‘shib, 
bo‘lmaydi. Agar, bir qatlamda yirik gaz qalpog‘i bo‘lsa, boshqa qatlam tabiiy 

---

tarang suv tazyiqli rejimda ishlashda bo‘lsa, ularni bir ishlash obyektiga 
birlashtirish maqsadga muvofiq bo‘lmasligi mumkin, chunki ularni ishlash uchun 
ishlatish quduqlarini turlicha joylashtirish sxemasi va soni, hamda neft va gaz 
olishni turli texnologiyasi kerak bo‘lishi mumkin. 
3.
Neft konlarini ishlash jarayonini boshqarish sharoiti.
Bir ishlash 
obyektiga qancha ko‘p qatlam va qatlamchalar birlashtirilsa, ayrim qatlam va 
qatlamchalarda neft va siqib chiqaruvchi omil chegarasini (suv-neft va gaz-neft 
tutash yuzalarini) nazorat qilish, texnik va texnologik amalga oshirish, shuncha 
qiyinlashadi, qatlamchalarga taqsimlangan ta’sir etish va ulardan neft va gaz olish 
jarayoni murakkablashadi. Konni ishlash jarayonini boshqarish sharoitlarini 
yomonlashuvi esa, o‘z navbatida neft bera olishlikni kamayishiga olib keladi. 
Ishlatish quduqlarini ishlatish texnikasi va texnologiyasi.
Obyektlarni 
ajratishni ayrim variantlarini qo‘llashni yoki qo‘llamaslikni maqsadga 
muvofiqligiga ko‘plab texnik va texnologik sabablar ta’sir etishi mumkin. 
Yuqorida ko‘rib chiqilgan har bir ko‘rsatkichlarni ishlash obyektlarini 
tanlashga ta’siri albatta texnologik va texnik-iqtisodiy tahlil etilishi va undan 
keyingina ishlash obyektlarini ajratish haqidagi qaror qabul qilinishi kerak.