5-ma`ruza. Galvanik elementlar. EyuK. ning termodinamik nazariyasi

Kontsentratsion zanjirlar
Kontsentratsion zanjirlar 2 xil bo’ladi:1) Tashuvchi; 2)Tashuvchisiz.
Tashuvchi kontsentratsion zanjirlarda 2 ta bir xil metal o’zining bir xil tuzining turli kontsentratsiyadagi eritmasiga tushiriladi.
Ag | AgNO₃ | | AgNO₃ | Ag
C₂ C₁
C₁ > C₂
Kumush elektrodlarining potentsiali bir xil emas. Kichik kontsentratsiyali eritmada kumush eritma ko’proq kumush kationini beradi: Ag®Ag⁺+ 1e^-. Elektrodda ortiqcha elektronlar hosil bo’ladi va u manfiy zaryadlanadi. Kontsentratsiyasi yuqoriroq eritmaga tushirilgan elektrod esa, I yarim elementga nisbatan musbat zaryadlanadi. Elektrodlar ulanganda elektronlar manfiy elektroddan musbat elektrodga o’ta boshlaydi. EYUK yuzaga keladi. Tok eritma kontsentratsiyalarining farqi tufayli paydo bo’ladi.
(-) Ag ® Ag⁺+ e^- (C₂)
(+)Ag⁺+ 1e^- ® Ag (C₁)
Kontsetratsion zanjirlar ishlaganda C₁ kotsentratsiya kamayadi, C₂ esa ortadi. Pirovardida kontsentratsiyalar tenglashadi C₁=C₂; tenglashganda EYUK E=0 bo’ladi.

agar , bo’lsa
Diffuzion potentsial 2 ta suyuq faza chegarasida vujudga keladi. Sabab ionlarning
Tashuvchisiz kontsentratsion zanjirlar
Masalan: Ag^.Hg | Ag NO₃|Ag^.Hg
C₁ C₂
Agar amalgamada C₁> C₂ bo’lsa, amalgamadagi metal kotsentratsiyasini tenglashgunicha tok hosil bo’laveradi. Elektrolit o’tmaydi.
Ularga gaz elektrolitlarini xam misol qilib ko’rsatish mumkin:

Vodorod gazining bosimi tenglashgunicha tok hosil bo’laveradi:
H₂ « 2H⁺+ 2e^-
pH ni vodorod, xingidron va shisha elektrodlari yordamida aniqlash mumkin.

1. 
   Vodorod elektrodi yordamida
   

Zanjir tuziladi:


vodorod elektrodini yasash murakkab bo’lgani uchun taqqoslash elektrodi sifatida ko’pincha kalomel elektrodi qo’llaniladi:

1. 
   Xingidron elektrodi yordamida
   

Bu usulda pHni aniqlash ancha qulay. Vodorod elektrodida esa platinalangan platina, toza vodorod gazi kerak edi. Potentsial hosil bo’lishi uchun kamida 0,5 soat vaqt kerak bo’lardi. Xingidron elektrodining potentsiali bir zumda hosil bo’ladi. Uni oson tayyorlash mumkin. Biroq xar ikkalasi kislotali muxitda yaxshi natija beradi. Masalan, xingidron elektrodi bilan pH = 8 gacha o’lchash mumkin. SHu sababli xozirgi vaqtda pHni aniqlash uchun asosan shisha elektrodi qo’llanadi.