5 laboratoriya jumisi venturi sarp etiw ólshewshisiniń turaqliǵin aniqlaw. Jumistan maqset

5 - LABORATORIYA JUMISI


VENTURI SARP ETIW ÓLSHEWSHISINIŃ TURAQLIǴIN ANIQLAW.


JUMISTAN MAQSET
1. Venturi sarp etiw ólshewshii járdeminde suyıqlıq sarpın ólshew usılın úyreniw.
2. Tájiriybe jolı menen venturi sarp etiw ólshewshi turaqlısın anıqlaw hám suyıqlıq sarpı grafigin dúziw.

QISQASHA TEORIYALIQ MAG’LIWMAT

Suyıqlıq trubadan tegis háreketlengende, onı sarp etiw bolǵanın ólshew ushın arnawlı apparat - konus naysha, diafragma, venturi trubası isletiledi.
Bul apparattıń isletiliwi naporlar ayırmashılıǵı hám suyıqlıqtıń sarp etiw bolıwı arasında baylanıslılıqqa tiykarlanadı. Hár qanday anıq qısqaratuǵın apparat ushın bul baylanıslılıq Bernulli teńlemesi hám aǵımnıń úzliksizlik teńlemesi arqalı anıqlanadı. Venturi sarp etiw ólshewshi 2 ózgeriwshen’ kesimlerden quralg’an, yaǵnıy tarayg’an hám keńeygen bólimlerden. Aǵımdıń tezligi trubanıń tarayg’an bóleginde asadı, napor bolsa azayadı. Nátiyjede konustin’ baslanıwında hám tsilindrik maydanlarǵa ornatılǵan p'ezometrik nayshalarda napor ayırmashılıǵı payda boladı.Teoriyalıq suyıqlıq sarpı trubada tómendegi formula arqalı tabılıwı múmkin:

Bul jerde:

Ya’ki:

Bul jerde S-shama ólshewshi turaqlısı bolıp hám áyne sol sarp etiw ólshewshii ushın tómendegine teń boladı :

S - ólshewshi turaqlısı nege teńligin bilgen halda hám p'ezometrik naychalarni baqlaw arqalı,qálegen waqıt ushın truba daǵı suyıqlıq sarpın anıqlaw múmkin:

Standart sarp etiw o'lchalichlari ushın qarsılıq koefficiyenti hám sarp etiw ólshewshi turaqlılıǵı arnawlı spravochniklarda keltiriledi.
S - turaqlısın tájiriybe jolı menen de anıq etip ólshew múmkin, yaǵnıy venturi sarp etiw ólshewshii arqalı alınadı. SHu menen birge nátiyjelerdi grafik usılında kórsetiw qolay.

Bul halda suyıqlıq sarpın tikkeley grafik usılında, esap jumıslarisiz anıqlaw múmkin.
venturi trubası

2. 1-súwret. venturi sarp etiw ólshewshi ushın apparat sxeması.


TA’JIRYBE QURILMASININ’ DU’ZILISI
Apparat (2. 1-súwret) tómendegilerden shólkemlesken: ózgermeytuǵın suyıqlıq ıdısı (1), venturi sarp etiw ólshewshii (2), onıń aqırında kranik (6 ), suyıqlıq sarpın ólshew ıdısı (7) hám suyıqlıq napori ıdıstı ózgermeytuǵın jaǵdayda saqlawshı trubasha (5). Trubanıń ortasında venturi trubası ornatılǵan. Naporlar ayırmashılıǵın ólshew ushın sarp etiw ólshewshine (3) hám (4) p'ezometrler ornatılǵan.


JUMISTI ISLEW TA’RTIBI
1. Ózgermeytuǵın suyıqlıq napor ıdısı (1) suw menen toldırıladı.
2. P'ezometrik nayshalarda hawanıń joq ekenligi anıqlanadı.
3. Kranik (6 ) járdeminde trubada hár qıylı suyıqlıqlar sarpı ornatıladı hám hár bir tájiriybe ushın p'ezometrler kórsetpeleri alınadı.

4. Tájiriybe keminde 5 ret qaytarıladı.
5. Sol menen birgelikte t waqıt birliginde suyıqlıqlar sarpın ólshew ıdısına qansha suw W túskenin anıqlaymız.
Alınǵan bahalar 2. 1 kestege jazıp qóyıladı.


ESAPLAW USILI
1. Suyıqlıq ayırmashılıǵın anıqlaymız.
2. (3) - (4) p'ezometr kórsetpeleriniń ayırmashılıǵın anıqlaymız.
3. venturi sarp etiw ólshewshii turaqlısın esaplaymiz.
4. Alınǵan nátiyjeler arqalı suyıqlıq sarpı grafigini

2.1.-keste.
ko’remiz.

Esaplawlar

Berilgen o’lshemler