5-laboratoriya ishi

3 – rasm

Odatda tarmopara graduirovkasi sovuq kovshar haroratsi 0⁰S i 20⁰S da amalga oshiriladi. Ammo, o„lchashda sovuq kovshar haroratsi t₀, graduirovka qiymatidan farqli bo„lishi mumkin. Bunda agar,
t¹₀ t₀ bo„lsa, unda E_AB(tt^I₀)  E_AB(tt₀); agar, t¹₀ t₀ unda E_AB(tt^I₀)  E_AB(tt₀);
Ularning farqini sovuq kovshar haroratsining o„zgarishiga tuzatish deb qabul qilish mumkin, ya‟ni, E_AB(tt₀)E_AB(tt^I₀)_; (_- tuzatish).
Termoelektrod materiallar va termoparalar
Xar qanday o„tkazgichlar juftligidan termopara yasash mumkin, ammo ularning hammasini amaliyotda ishlatish mumkin emas. Termoelektrod materiallariga quyidagi talablar qo„yiladi:

1. 
   Vaqt bo„yicha TEYUK o„zgarmasligi;
   
2. 
   Iloji boricha katta TEYUK;
   
3. 
   TEYUKni haroratdan bir xil bog„liqligi;
   
4. 
   Kichik elektr qarshiligi harorat koeffitsientiga ega bo„lishi;
   
5. 
   Katta elektr o„tkazuvchanlikga ega bo„lishi;
   
6. 
   YUqori harorat ta‟siriga chidamliligi;
   
7. 
   Termoparalarning o„zaro almashinuvchanligini ta‟minlash uchun termoelektrik xususiyatlarining takrorlanishi.
   

Termoelektrod materiallar sifatida quyidagi materiallar ishlatiladi: platina, platinorodiy (10% rodiy); xromel, alyumel, kapel, temir, mis, konstantan, nikelkobolt qotishmasi, maxsus alyumel.
Bu materiallardan tayyorlanadigan standart va nostandart termoparalar mavjud.
Davlat standartiga kiritilgan standart termoparalarga quyidagilarni kiritish mumkin:

1. 
   Platinorodiy - platinali termopara - TPP (-20⁰S dan 1300 -1600⁰S gacha);
   
2. 
   Platinorodiy - platinorodiyli termopara - TPR ( + 300⁰S dan 1600 -1800⁰S gacha);
   
3. 
   Xromel - alyumelli termopara – TXA (-50⁰S dan 1000 -1300⁰S gacha);
   
4. 
   NK-SA qotishmasidan tayyorlangan termopara TNS (+300⁰S dan 1000⁰S gacha);
   
5. 
   Xromel - kopelli termopara – TXK (-50⁰S dan 600-800⁰S gacha).
   

SHuningdek nostandart termoparalar ham mavjud:
Temir - kopel 0⁰S dan 600 - 800⁰S gacha;
Temir - konstantan 200⁰S dan 600 - 800⁰S gacha;
Mis - kopel 0⁰S dan 400 - 600⁰S gacha;
Mis - konstantan -200⁰S dan 300 - 400⁰S gacha; Volfram – molibdenli termopara 2300⁰S gacha.
Termoparalar ob‟ektga ximoya armaturasi yordamida o„rnatiladi.

4-rasm. 1- termoparning issiq kovshari; 2- farforli nakonechnik; 3- ximoya trubkasi; 4- farforli busiklar; 5- termoparani o„rnatish uchun qo„zg„aluvchi flyanets; 6- ulash qutisining korpusi; 7- farforli kolodka; 8- kolodkani qotirish vintlari; 9- qisqichlar; 10- termoelektrod qisqichlaridagi qotirish vintlari; 11simlarni qotirish vintlari; 12- qopqoq; 13- prokladka; 14- chiqish shtutseri; 15asbestli shnur; 16-vint .