5 Laboratoriya ishi Mavzu: Bir fazali transformatorni tekshirish I. Ishni bajarishdan maqsad

5 - Laboratoriya ishi
Mavzu: Bir fazali transformatorni tekshirish
I. Ishni bajarishdan maqsad.
1. Bir fazali transformatorning tuzilishi va ishlash jarayoni bilan tanishish.
2. Bir fazali transformatorni salt ishlash, iste’molchi ulangan va qisqa tutashuv ish jarayonlarida tekshirish.
3.Tajribada o’lchangan qiymatlar bo’yicha transformatorning asosiy ko’rsatkichlarini aniqlash. Transformatorning asosiy ish tavsiflarini qurish.
4. Asinxron dvigatellarning tuzilishi va ish rejimlarini o’rganish.
II. Ishga oid nazariy tushunchalar.
Talabalar laboratoriya ishiga oid nazariy tushunchalarni o’rganish uchun quyidagi o’quv qo’llanmalaridan foydalanadi:
1. Karimov A.S., Abdullayev B.A. va boshqalar. «Elektrotexnika va elektronika
asoslari». O’qituvchi-T.1995.
2. I. I. Aliyev Virtualnaya elektrotexnika. Kompyuternыye texnologii v
elektrotexnike i elektronike..2003 g.
3. Xerniter Mark.Ye. Multisim 7*: Sovremennaya sistema kompyuternogo modelirovaniya i analiza sxem elektronnыx ustroystv. Perevod s angl. Osipov A.I. M:. Izdatelskiy dom DMK press, 2006.
4. Abdullaev B. va boshqalar. Elektrotexnika va elektronika asoslari fanidan laboratoriya ishlarini bajarishga o’quv-uslubiy qo’llanma. Toshkent, ToshDTU, 2011.
III. Ishni bajarish tartibi.
Transformatorda salt ishlash jarayoni
1. O’zgaruvchan tokli kuchlanish manbaiga transformatorning birlamchi cho’lg’ami ulangan va ikkilamchi cho’lg’ami ochiq xoldagi elektr zanjirning virtual sxemasini (1-rasm) yig’adi hamda kuchlanish, tok, aktiv quvvat va quvvat koeffisiyenti qiymatlarini o’lchash uchun virtual o’lchov asboblarini ulaydi.
2. Transformatorning birlamchi va ikkilamchi cho’lg’amidagi sinusoidal o’zgaruvchan kuchlanishning va birlamchi chulg’amdagi tokning diagrammasini kuzatish uchun ossillografni ulaydi.
3. Virtual o’lchov asboblarning va ossillografning shaklini kattalashtiradi.
4. Ulash (1 raqami) tugmasini bosib virtual sxemani ishga tushiradi va o’lchov asboblari ko’rsatgan kuchlanish va tokqiymatlarini 1-jadvaldagi «O’lchashlar» qatoriga yozadi. So’ngra, «Hisoblashlar» qatorini to’ldiradi.
5. Birlamchi va ikkilamchi cho’lg’amdagi kuchlanishning va tokning tebranma xarakat ossillogrammasini kuzatadi.
1-rasmda tasvirlangan virtual elektr zanjirida: Bir fazali sinusoidal o’zgaruvchan tokli kuchlanish manbai V1 kuchlanishi 220 V, chastotasi 50 Hz. Tok datchigining V4 ichki qarshiligi 1 Om.

1-rasm. Transformatorda salt ishlash jarayonining virtual sxemasi.

2-rasm.Transformatorda salt ishlash jarayonining virtual ossillogrammasi.

1-jadval. Transformatorda salt ishlash jarayonivirtual elektr zanjirdagi

o’lchashlar va hisoblashlar