5 Labaroatoriya ishi рну-012-L3

KIRXGOF QONUNI

Tekshirishdan ma`lum bo‘ldiki, ixtiyoriy jismning nurlanish va nur yutish qo- biliyati o‘rtasida aniq boq‘lanish mavjud ekan. Jismlarning nurlanish qobiliyati R_,t qancha katta bo‘lsa, uning nur yutish qobiliyati A _,t ham shuncha katta bo‘lib, ular-ning nisbati o‘zgarmas qoladi absolyut qora

^r , T

jism (a_,t=1) uchun
^a  , T
bilan tenglashtirilsa, quyidagi tenglama kelib chiqadi.

^R , T
^A , T
_ ^r , T
^a , T
 r_{ , T} 
f (
, T )

. (12)

Bu tenglama Kirxgof qonunining matematik ifodasi bo‘lib, u quyidagicha ta`riflanadi:Har qanday jismning nurlanish qobiliyatini nur yutish qobiliyatiga bo‘lgan nisbati jismlarning tabiatiga boq‘liq bo‘lmay, shu sharoitdagi absolyut qora

jismning nurlanish qobiliyatiga teng bo‘lib chastota va temperaturaning universal funksiyasidir.

Shunday qilib, Kirxgofning f(,T) universal funksiyasi absolyut qora jismning nurlanish qobiliyati r_,t ning o‘zginasidir. Binobarin, bu universal funksiya f(,T) ning ko‘rinishi aniqlangandagina, absolyut qora jismning nurlanish qonuniyati masalasi hal qilingan bo‘ladi. Kirxgof qonuni (12) bajarilmaydigan holda nurlanish issiqlik nurlanishi bo‘laolmaydi.


STEFAN-BOLTSMAN QONUNI

Kirxgof universal funksiyasi f( , ) ning ko‘rinishini nazariy keltirib chiqarishdagi urinishlar uzoq vaqt masalaning umumiy yechimini bera olmadi. Avstraliyalik fiziklardan I.Stefan tajriba natijalariga va L.Boltsman esa termodinamik mulohazalarga asoslanib, xususiy holda, absolyut qora jismning integral nurlanish qobiliyati uchun quyidagilarni topdilar:

 
r  f (,T)d  r d T⁴

T  
0 0

 ,T

, (13)

bu yerda  - Stefan-Boltsman doimiysi bo‘lib, uning qiymati quyidagiga teng

  5.6710^8 ВT / м²К
, (13a)

T-absolyut temperatura. temperatura. Absolyut qora jismning integral nurlanish qobiliyati bilan absolyut temperatura orasidagi (13) munosabat Stefan-Boltsman qonunining matematik ifodasi bo‘lib, u quyidagicha ta`riflanadi:

absolyut qora jismning integral nurlanish qobiliyati absolyut temperaturaning to‘rtinchi darajasiga proporsionaldir.