5 aylana bo’ylab aylanish harakati dinamikasi

ELЕKTR MAYDON KUCHLANGANLIGI VA KUCHLANISH
Tokli o’tkazgichda elеktr maydon mavjud bo’ladi, u elеktr zaryadlarga ta'sir etadi hamda ularni maydon kuchlari yo’nalishida harakatlanishga majbur etadi. Elеktr maydonning asosiy miqdoriy xaraktеristikasi bo’lib kuchlanganlik Е xizmat qiladi. Kuchlanganlik maydonning ko’rilayotgan nuqtasida musbat elеktr zaryad birligiga ta'sir etadigan kuch sifatida aniqlanadi

28 Elektr maydonidagi o’tkazgichlar. Elektr quvvati.

 Elektr maydonida o‘tkazgichlar. O‘zgarmas elektr toki
O‘tkazgichlarda   erkin   zaryadlar   mavjud   bo‘lganligi   uchun   tashqi 
elektrostatik   maydon   ta’sirida   o‘tkazgich   sirtining   bir   qismida   musbat   ishorali 
erkin zaryad, boshqa ikkinchi qismida esa manfiy ishorali zaryad paydo bo‘ladi. 
O‘tkazgich   ichida   hech   qanday   erkin   zaryad   bo‘lmagani   uchun   elektrostatik 
maydon ham bo‘lmaydi.
O‘tkazgichning   sirti   ekvipotensial   sirt   bo‘lgani   uchun   zaryadlangan 
o‘tkazgichni potensial bilan harakterlash mumkin. O‘tkazgichning zaryadi ortgan 
sari uning potensiali ham ortadi. Elektr toki muayyan vaqt orali-gʻida bajargan ish elektr toki Q. i [[deb ataladi. Oʻzgarmas tok zanjirida Q. kuchlanish bilan tok kuchi koʻpaytmasiga teng . Oʻzgaruvchan tok kuchlanishi va tok kuchi oniy qiymatlari koʻpaytmasi oniy Q, shu oʻtgan vaqtdagi oʻrtacha Q. faol Q., tok va kuchlanishning amaldagi qiymatlari koʻpaytmasi toʻliq Q, sinusoidal tok uchun toʻliq Q.ning tok kuchi va kuchlanish orasidagi fazalar siljishi burchagi sinusiga koʻpaytmasi reak-tiv q. [[deb ataladi.

29 Elektr energiyasini yig’ish. Kondensator. Elektr maydon energiyasi

Kondensator (lot. condenso — zichlayman, quyultiraman) — 1) issiqlik texnikasida — gazsimon modda (bugʻ) ni kondensatlovchi apparat; issiqlik almashinish apparatining bir turi. K.ning sirtqi va kontakt (yoki aralashtiruvchi) xillari bor. S i r t q i K.da suv bugʻi ichidan sovuq suv oqadigan quvur devoriga tegib kondensatlanadi. Kontakt K.da suv bugʻi bevosita sovituvchi suvga tegib kondensatlanadi. Bunday K.lar kimyo sanoatida, issiqlik energetikasida (qarang Kondensatsion elektr stansiya, Kondensatsion turbina), bugʻlatish qurilmalari (distillyat olish, bugʻ aralashmalarini ajratish uchun) va boshqalarda ishlatiladi. 2) Elektr K. — elektr zaryadlarni yigʻuvchi qurilma. Dielektriklar bilan ajratilgan ikki yoki undan ortiq elektrod (qoplama)dan iborat. K.ning qogʻozli, gazeimon dielektrikli, keramik, plyonkali, yarimoʻtkazgichli, elektrolitik va boshqa xillari mavjud. Ular oʻzgarmas, oʻzgaruvchan va yarimoʻzgaruvchan elektr sigʻimli boʻladi. K.lar elektrotexnika va radiotexnika, televideniye, elektronika, hisoblash texnikasi va boshqa da qoʻllaniladi.^[1] Elektr maydon energiyasi
Ma’lumki, elektrostatik kuchlar konservativ kuchlardir. Konservativ kuchlarning bajargan ishi zaryadni qanday trayektoriya bo`ylab, qanday tekislik bilan va qanday yo’nalishda ko’chirishga bog’liq bo’lmay, faqat boshlang’ich va oxirgi holat parametrlari orqali aniqlanadi.

30 Elektr toki.