5-amaliy mashg‘ulot mavzu: Inson-tabiat o‘zaro aloqadorligi masalalari. Topshiriqlar

Atrof-muhit tarkibidagi og‘ir metallar miqdorini ortib ketishining inson salomatligiga ta’siri.Sanoat korxonalari, transportdan chiqadigan toksik gazlar, og‘ir metal zarralari atmosfyeraga ko‘tarilib, ular har xil yo‘llar bilan insonga va barcha tirik organizmlar tarkibiga o‘tadi va har xil kasalliklarni keltirib chiqaradi. Masalan, Farg‘ona vodiysini janubida hamda Namangan viloyatining Pop tumani hududida radiaktiv metallar bilan ifloslanish mavjud, ularni miqdori suvda, atmosferada, mevalarda, ildizmevalar tarkibida mavjud. Bularni iste’mol qilish oqibatida o‘ziga xos kasalliklar kelib chiqadi.
5.Ekologik muvozanat va uning buzilishi.
Tabiatda barcha tabiat komponentlari va ular tashkil etgan komplekslari bir-biri bilan o‘zaro muvozanatda bo‘ladi. Har bir hududda relyef, yer osti va yer usti suvlari, iqlim, tuproq, o‘simlik olami va hayvonot dunyosi o‘zaro aloqada, bog‘liqlikda mavjud bo‘ladi va rivojlanadi.
Ekologik muvozanat-inson o‘simlik va hayvonlar uchun zarur bo‘lgan tabiiy sharoit muvozanati. Ekologik muvozanat o‘n minglab yillar davomida tarkib topgan va tabiiy holda juda sekin o‘zgarib boradi.
Lekin insonning tabiatga turli ta’sirlari oqibatida ekologik muvozanat yer yuzining turli joylarida o‘zgarib boryapdi va ko‘pincha yomon tomonga o‘zgaryapdi. Bunga havo, suv, tuproqning ifloslanayotgani sabab bo‘lmoqda.
Misol: eroziyaga uchragan va sho‘rlashgan yerlar: (% hisobida)
1-jadval

№	Viloyatlar	Tuproq eroziyasi (%) suv	Tuproqdagi sho‘rlashish (%)