5-amaliy mashg’ulot. Ma’lumotlar bazasini rеjalashtirish, loyihalash va administratorlash Ma’lumotlar bazasini loyihalash

To'g'ri ma'lumotlar turlaridan foydalaning.
Noto'g'ri ma'lumotlar turidan foydalanish unchalik aniq bo'lmagan 
ma'lumotlarga, 
jadvallarni 
birlashtirishda 
qiyinchiliklarga, 
atributlarni 
sinxronlashtirishga va kattalashtirilgan fayl hajmiga olib kelishi mumkin. 
Axborotning yaxlitligini ta'minlash uchun atribut faqat o'zi qabul qilgan 
ma'lumotlar turlarini o'z ichiga olishi kerak. Agar ma'lumotlar bazasiga yosh 
kiritilgan bo'lsa, ustunda maksimal 3 ta raqamdan iborat butun sonlarni saqlashiga 
ishonch hosil qiling. 
Minimal null ustunlar yarating. Agar siz barcha ustunlarni NULL sifatida 
yaratsangiz, bu qo'pol xatodir. Agar sizga ma'lum biznes funktsiyasini bajarish 
uchun bo'sh ustun kerak bo'lsa, ma'lumotlar noma'lum bo'lsa yoki hali mantiqiy 
bo'lmasa, uni bemalol yarating. Axir, biz masalan "Ishdan bo'shatilgan sana" 
ustunlarini oldindan to'ldira olmaymiz. 
Ko'pgina ma'lumotlarni modellashtirish dasturlari (ER/Studio, MySQL 
Workbench, SQL DBM, gliffy.com) sizga ma'lumotlar mintaqalarini prototip qilish 
imkonini beradi. Bu nafaqat ma'lumotlarning to'g'ri turini, dastur mantig'ini va 
yaxshi ishlashini, balki majburiy qiymat spetsifikatsiyasini ham ta'minlaydi. 
 
5. Tabiiyga ustunlik bering 
Jadvaldagi qaysi ustunni kalit sifatida ishlatishni tanlashda har doim 
foydalanuvchi qaysi maydonlarni tahrirlashi mumkinligini hisobga oling. Hech 
qachon ularni kalit sifatida tanlamang - yomon fikr. Hamma narsa sodir bo'lishi 
mumkin va siz o'ziga xoslikni kafolatlashingiz kerak. 
Tabiiy yoki biznes kalitidan (tabiiy kalit) foydalanish yaxshidir. Bu semantik 
ma'noga ega, shuning uchun siz ma'lumotlar bazasida takrorlanishdan qochasiz. 

---

Agar faqat biznes kaliti yagona bo'lmasa (ism, familiya, lavozim) va jadvalning 
turli qatorlarida takrorlansa yoki uni o'zgartirish kerak bo'lsa, u holda yaratilgan 
sun'iy, surrogat kalit (sun'iy kalit) asosiy kalit sifatida tayinlanishi kerak.