5-Amaliy ish (Xotira turlari, xususiyatlari va registrlar bilan ishlash)

Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent
axborot texnologiyalari universtiteti

Amaliy ish - 5

Guruh: 120-20
Fan: Kompyuterni tashkillashtirish
Bajardi: Botirov Shohjahon
Tekshirdi:Hayitov Nasim


5-Amaliy ish
(Xotira turlari, xususiyatlari va registrlar bilan ishlash)


7-variant: EEPROM mikrosxemalari

EEPROM - Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory.

Bu kompyuterlarda yoki boshqa ba'zi bir elektron qurilmalarda oz miqdordagi ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladigan o'zgarmas ROM chipidir. EEPROM orqali maxsus bayt ma'lumotlarni butunlay o'chirib tashlanishi va qayta dasturlashtirilishi mumkin. Bunda electr volti tomonidan tasodifiy tanlanmagan holda yuzaga keladi.
EEPROM Jorj Perlegos tomonidan 1978 yilda Intelda ishlab chiqilgan. Biroq, birinchi marotaba Eli Harari tomonidan 1977 yilda Hughes Aircraft-da ishlab chiqilgan. EEPROM, PROM (Programlanabilir Read-Read Memory) va EPROM (Erasable Programmable Read-Only Memory) o'rnini bosuvchi sifatida ishlatilgan.
EEPROM chipidagi modifikatsiya qilish uchun chipni kompyuterdan olib tashlashning hojati yo'q. EEPROM o'qish va yozish tsiklini RAMning o'qish va yozish davrlariga nisbatan juda sekin bajaradi. Bu erda o'chirish va yozish operatsiyalarini har bir baytga bayt tog’ri keladigan qilib amalga oshiriladi. EEPROM - bu an'anaviy EEPROM qurilmalariga qaraganda katta hajmli (statik yoki yarim statik) "ma'lumotlar" bitlarini yoki "dastur" bitlarini saqlashi mumkin bo'lgan alohida turdagi flesh-xotira.


EEPROM xotirasining turlari
EEPROM xotira qurilmalari oilasida ikkita asosiy xotira turi mavjud.

1. 
   Seriyali EEPROM xotirasi
   

Seriyali EEPROM xotirasining ishlashi murakkab va ma'lumotlar ketma-ket uzatiladi. Shunday qilib, bu xususiyat ularni parallel EEPROM bilan taqqoslaganda sekinlashtiradi. Bundan tashqari, seriyali EEPROMlar unchalik zich emas va ancha arzon.
EEPROM ketma-ket protokoli uch bosqichdan iborat:


• OP-kod fazasi
• Manzil fazasi
• Ma'lumotlar fazasi

2. 
   Parallel EEPROM xotirasi
   

Parallel EEPROM xotirasi tomonidan bajariladigan operatsiya ketma-ket EEPROM xotirasiga nisbatan ancha tezroq. Parallel EEPROM xotirasi ketma-ket EEPROM xotirasiga qaraganda ancha zichroq va ishonchli. Shuningdek, parallel EEPROM xotirasi EPROM va flesh xotira qurilmalariga mos keladi. Parallel EEPROMlar ancha ahamiyatlidir va uning narxi tufayli parallel EEPROMlarning mashhurligi juda past.


EEPROM xotira etishmovchiligi
Xotira qurilmalari ishlamay qolishi mumkin bo'lgan ikkita nosozlik holati mavjud, ular quyida tushuntirilgan:

• 
  Ma'lumotni saqlash vaqti
  

Ma'lumki, ma'lumotlarni saqlash vaqti juda muhimdir va EEPROM uchun bu etarli emas, chunki suzuvchi eshikka quyilgan elektronlar qachondir izolyator orqali o'tib ketishi mumkin. Driftning sababi shundaki, izolyator mukammal izolyator emas. Shu sababli zaryad yo'qoladi va ma'lumotlar o'chib ketadi. Shunday qilib, ishlab chiqaruvchilar ma'lumotlarning 10 yil saqlanishiga kafolat berishining sababi shu.

• 
  Ma'lumotlarga chidamlilik
  

EEPROM xotirasini qayta yozish paytida hujayra dasturlashtirilgan holatga tushib qoldi. Buning uchun ishlab chiqaruvchi qayta yozish davrlarining minimal sonini belgilashi kerak va qayta yozish davrlari maksimal 1 million bo'lishi mumkin.
EEPROM xotirasining afzalliklari
• Biz EEPROMni cheksiz ko'p marta dasturlashimiz mumkin.
• Ma'lumotlarni yo'q qilish usuli darhol va elektrga tegishli.
• Biz kompyuterdan chipni olib tashlamasdan EEPROM tarkibini dasturlashimiz va o'chirishimiz mumkin.
• Tarkibni o'zgartirish uchun qo'shimcha uskunalarga ehtiyoj yo'q.
• EEPROM bayt-bayt asosida ma'lumotlarni o'chirib tashlashimiz mumkin.


EEPROM xotirasining kamchiliklari
• Ma'lumotlarni o'chirish, o'qish va EEPROM xotirasiga yozish uchun har xil 2 voltaj talab qilinadi.
• EEPROMning saqlash muddati cheklangan.
• Bu PROM va EPROM bilan taqqoslaganda qimmat.
• ketma-ket EEPROM xotirasi bajarish uchun ko'proq vaqtni talab qiladi.