5-«A» 5-«B» 5-«B» 1-dars kirish suhbati. «SO’zdan so’zning farqi bor »

Ma'lum bir fan yoki kasb-hunar doirasida aniq bir ma'noni ifodalash uchun qo‘llanilgan so‘zlarga atama deyiladi.


Atamalar qo‘llanishiga ko‘ra ilmiy atamalar va kasbiy atamalarga bo‘linadi.


Ma'lum bir fan doirasida qo‘Ilaniladigan atamalar ilmiy atamalar hisoblanadi. Atamalar ikki yo‘l bilan hosil bo‘ladi.
1. Umumxalq tilidagi so‘zlardan ma'nosini maxsuslashtirish orqali hosil qilinadi. Natijada bunday so‘zlar umumxalq tilida bir ma'noni, fan tilida esa boshqa ma'noni bildiradi.
Ma sal an: ot, ildiz, hol, fe'l.
2. Boshqa tillardan ilmiy tushuncha uchun atama olish orqali. Bular faqat shu fan sohasidagina ishlatilib, umumxalq tilida ishlatilmaydi. Masalan: kasr, musbat, manfiy.
Ma’lum kasb-hunar doirasida aniq bir ma'noni ifodalash uchun qo‘llaniladigan so‘zlarga kasbiy atama deyiladi.


Bir tilning faqat ma'lum hududiga xos bo‘Iib, boshqa joylarda o‘zgacha nom bilan yuritiladigan so‘zlar shevaga xos so‘zlar sanaladi. Bu so‘zlardan bittasi umumxalq tili bo‘lgan adabiy til uchun qabul qilinadi va ana shu so‘z adabiy til uchun me'yor sanaladi.
Yuqoridagi so‘zlar ichida do‘ppi so‘zi adabiy me'yor, kallapo‘sh, qalpoq, takya so‘zlari esa shevaga xos so‘zlardir.
Boshqa tillardan o‘zbek tiliga kirib o‘zlashib qolgan so‘zlarga olinma so‘zlar deyiladi. Masalan: radio, televizor, tramvay, kollej, litsey.
/
So‘zlar bir tildan ikkinchi tilga xalqlar o‘rtasidagi siyosiy, ijtimoiy, madaniy va boshqa aloqalar natijasida o‘zlashadi.


IV. Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.
V. Uyga vazifa.
VI. Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.
Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________
«Ona tili» 5-sinf sana:_________________ Sinf: ________________