5-6-laboratoriya ishi Mavzu: Yo‘l qoplamasining g‘adir-budirligi aniqlash. Reja: 1

Yo‘l qoplamalari sirti makro g‘adir – budirligi bo‘yicha quyidagi turlarga bo‘linadi: 
Tekis, g‘adir-budirlikning o‘rtacha balandligi 0,3 mm dan ortiq 
emas; 
Mayda g‘adir-budirli, ularning o‘rtacha balandligi 0,3 mm dan 1 mm 
gacha; 
O‘rta g‘adir-budirli, ularning o‘rtacha balandligi 1 mm dan 2 mm 
gacha; 
Yirik g‘adir-budirli, ularning o‘rtacha balandligi 2 mm dan ortiq; 
Qoplamadagi suv katlamining qalinligi bir necha millimetr bo‘lganida 80-100 km/soat ga 
yaqin tezliklarda oldingi g‘ildirak bilan qoplamaning o‘zaro urinishi yo‘qolib, avtomobil 
boshqarilmaydigan bo‘lib qoladi.
Silliq nam sement-beton qoplamalarda kam eyilgan protektorli to‘la blokirovkalangan 
(muhosaralangan) shinalarning bo‘ylama ilashish koeffig‘ienti 

b
ni tezlikka o‘rtacha hisobda 
quyidagicha bog‘liq deb hisoblash mumkin: 
Tezlik, km/soat 
30 
40 
60 
80 
100 
120 
150 
175 
Ilashish koeffitsienti 
0,50 
0,45 
0,39 
0,35 
0,32 
0,29 
0,26 
0,24 
Bo‘ylama ilashish koeffitsientlari 60 km/soat tezlikda qoplamaning holatiga qarab 
quyidagi qiymatlarga ega bo‘ladi: 
Qoplama 

b
 ning qiymati 
Quruq, g‘adir-budur 
0,7 va undan ortiq 
Quruq, silliq 
0,6 
Nam 
0,5 

---

Ho‘l 
0,4-0,3 
Loyli 
0,2-0,3 
Muzlagan 
0,1-0,05 
 
Harakatlanish 
sharoitlari 
Yo‘l uchastkalarining tavsifi 
Ilashish 
koeffitsienti 


 
, 
kamida 
1 
2 
3 
Engil 
To‘g‘ri uchastkalar, radiusi 1000 m dan katta 
radiusli egriliklar, 30% dan ortiq bo‘lmagan 
bo‘ylama 
qiyaliklar, 
yo‘l 
chetlari 
mustahkamlangan, bir sathda kesi-shishlar yo‘q, 
harakatlanish intensivligi kam 
0,45 
Qiyinlashgan 
Planda 250-1000 m radiusli egri-liklari bor 
uchastkalar, bo‘ylama qiyaligi 30 dan 60% 
gacha. Harakat o‘rtacha intensivlikdagi yo‘llar. 
0,50 - 0,45 
Xavfli 
Etarlicha ko‘rinish masofasi bo‘lmagan,
qiyaligi esa hisobiydan katta bir satxda 
kesishgan 
va 
tutashgan 
joylar. 
Harakat 
intensivligi yuqori bo‘lgan yo‘llar 
0,60 
Dunyoviy amaliyotlarga binoan yo‘l qoplamasining ravonligini o‘lchovchi 50 dan ortiq 
uskunalar mavjud ekan.