|
Ma’ruzalar matni |
14
5.3-MA’RUZA. NetBeans vizual muhitida ishlash asoslari
IDE nima?
NetBeans visual muhitini oʻrnatish
Java kodlarini NetBeans IDE muhitida ishga tushirish
IDE nima?
IDE – Integrated Development Environment . IDE deganda, dasturlash uchun
ishlash muhiti nazarda tutiladi. Ya’ni, siz yozayotgan kodlaringiz qayerda yozilgan
bo’lsa, bu IDE bo’ladi. Yanayam yaxshiroq tushunishingiz uchun bir nechta misollar
keltiraman. Jarroh shifokor bironta bemorni operatsiya qilishi uchun, shifokorning
yonida bint, qaychi, pichoq, jarroxlik uskunalari bo’lishi kerak. Bu shifokorga yaxshi
va muvaffaqiyatli operatsiya o’tkazishiga yordam beradi. Zamonaviy uskunalar, misol
uchun, monitor qo’shilsa, jarroh ishi yanada osonlashadi. Bu uskunalarsiz ham Jarroh-
Jarroh bo’lib qolaveradi. Lekin yaxshi sharoit va kerakli uskunalar uning ishiga
yordamchi bo’lib, samarali ishga sababchi bo’ladi. Huddi shu kabi dasturchi uchun
xam dasturchining ishlash muhiti katta ahamiyatga ega.
Eng yaxshi va ko’p foydalaniladigan IDE lar.:
1.Visual Studio Code – Web dasturchilar uchun;
2.NetBeans – java, php dasturchilar uchun;
3.PyCharm – python dasturchilar uchun;
4.Android Studio – android dasturchilar uchun;
5.PhpStorm – php dasturchilar uchun;
Ideal IDE imkoniyatlari:
-matn muharriri;
-interpretator;
-Xatolarni aniq ko’rish funksiyasi;
-Kodni ishlatib ko’rish uchun sharoit;
-konsol uchun terminal;
NetBeans visual muhitini oʻrnatish
Yana bir ommalashgan Javada dasturlash muhitlaridan biri Netbeans
hisoblanadi. NetBeans loyihasi ko’p jihatdan Oracle kompaniyasi tomonidan qo’llab
15
|
D a s t u r l a s h t e x n o l o g i y a l a r i
quvvatlanadi va moliyalashtiriladi, bunda uning ishlab chiqarish jarayoni mustail
ishlab chiquvchilar jamiyati (Apache NetBeans Community) tomonidan olib boriladi.
NetBeans krossplatformali dasturiy ta’minot hisoblanadi, shuning uchun uning turli
platforma va OT lar uchun versiyalari mavjud. Mazkur muhit haqidagi batafsil
ma’lumotlar bilan
https://netbeans.apache.org/
rasmiy saytida tanishishingiz mumkin.
Hozirgi vaqtda oxirgi versiya 12-versiya hisoblanadi. Demak, mazkur versiyani
https://netbeans.apache.org/download/nb121/nb121.html
saytidan
ko’chirib
o’rnatamiz.
Yuklab
olish
sahifasida
ikkita
variantni
topishimiz
mumkin:
kompilyatsiyalangan binary fayllar arxiv ko’rinishida (Binaries bo’limida) va aniq bir
OT lar uchun o’rnatiluvchi paketlar (Installers bo’limida).
Binaries
bo’limidan
kompilyatsiyalarngan variantni yuklab olamiz.
Ma’ruzalar matni |
16
Yuklash tugagach, arxivni kerakli papkaga arxivdan ochib olamiz. Shuni aytish
lozimki, arxivdan ochgandan so’ng, hech narsani o’rnatmasdan, muhitni ishga
tushirishimiz mumkin. Arxivda foydalanish uchun tayyor fayllar mavjud. Ishga
tushirish uchun fayllar ko’chirilgan joydan bin papkasida ishga tushurish uchun zarur
fayllarni topishimiz mumkin. Windows OT uchun netbeans.exe va netbeans64.exe
NetBeans yetarlicha tushunarli va unda ishlash oson. Yangi loyiha yaratamiz.
Buning uchun menyudan
File->New Project... Ni
tanlaymiz. Shundan so’ng yangi
loyiha yaratish oynasi ochiladi:
17
|
D a s t u r l a s h t e x n o l o g i y a l a r i
Yangi loyiha yaratish muloqot oynasidan chap tomondagi ustundan
Java with Ant
,
o’ng ustundan esa -
Java Application
ni tanlaymiz va
Next > ni
bosamiz
Ma’ruzalar matni |
18
Java uchun birinchi loyiha yaratilayotganida mos funksiyalarni faollashtirish taklif
etiladi. Bu bosqichda Activate tugmasini bosib faollashtiramiz:
19
|
D a s t u r l a s h t e x n o l o g i y a l a r i
Java kodlarini NetBeans IDE muhitida ishga tushirish
Demak, dastlab ,biz o'rnatgan NetBeans IDEsini ishga tushiramiz(NetBeansni
ishga tushirish) va quyidagi oyna hosil bo'lganini ko'ramiz.
Hosil bo'lgan oynadan, «Файл -> Создать проект» menyusini tanlab, dastlabki
proyektimizni yaratishni boshlaymiz.
So'ng, kategoriyalardan «Java«ni tanlaymiz(chunki java dasturlashni
o'rganmoqdamiz. Далее
Имя проекта: proyektga nom beramiz(test-java).
Ma’ruzalar matni |
20
Расположения
проекта:
Proyekt
saqlanadigan
kataloglogni
ko'rsatamiz(D:\Java\project1)
Папка проекта: Proyekt nomi kabi papka ochib beradi va uni shu joyda
ko'rsatadi, ya'ni proyekt papkasi.
Keyin yana bir narsa, «Создать главный класс» degan joyidagi belgini olib
tashlaymiz, asosiy klasni keyin yaratamiz. Готово
Endi asosiy klasni yaratamiz, uning uchun chap tomondagi «Пакеты исходных
кодов» degan yozuvda sichqonchani o'ng tomonini bosamiz, «Новый -> Класс
Java«ni tanlaymiz.
Shunday so'ng, klassga nom beramiz(test) , qolgan ma'lumotlar o'zi chiqgan
bo'ladi va Готово tugmasini bosamiz.
21
|
D a s t u r l a s h t e x n o l o g i y a l a r i
Oldimizda kod yozish uchun joy paydo bo'ladi(1 ta klassga ega). Yuqoridagi xira
yozuvlar(kommentariya)ni o'chirib yuboramiz va quyidagi kodlar(konsol variantidagi
misol)ni klass ichiga kiritamiz, quyidagiga ega bo'lamiz.
Endi, proyektni yig'amiz, ya'ni kodlarni tekshiramiz. Uning uchun F11 tugmasi
yoki NetBeansdagi Выполнить menyusidan, «Собрать Проект«ni tanlaymiz. Agar
hammasi to'g'ri yozilgan bo'lsa, xatosiz yig'ildi degan ma'lumot chiqadi.
Shundan so'ng, proyektni ishga tushiramiz, uning uchun F6 yoki NetBeansdagi
Выполнить menyusidan, «Запустить Проект«ni tanlaymiz. Shundan so'ng proyekt
ishga tushib, biz kutgan «HellO WorlD» yozuvi pastki qismda paydo bo'ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
