5- маъруза Ўзгармас ток кучайтиргичлари

Ўзгармас ток балансли кучайтиргичлари

• Маълумки, электр кўприги R 1/ R 2= R 3/ R 4 бўлганда мувозанатда бўлади.
• Ушбу ҳолда манба кучланиши Е ўзгарганда ҳам юкламадаги ток нолга тенг бўлиб қолаверади.
• ЎТК баланс схемасида R 2 ва R 4 лар ўрнига V1 ва V 2 транзисторлар қўлланилади.
• Натижада коллектор қаршиликлар ва транзисторларнинг ички қаршиликлари кўприк схема тўртта елкасини ҳосил қилади.

Ўзгармас ток балансли кучайтиргичлари

• Вертикал диагоналга кучланиш манбаси уланади, юклама эса транзисторлар коллекторлари орасига уланади.
• Кириш сигнали биринчи транзистор базасига берилади.
• Транзисторларни танлаб R н1 = R н2 бўлишига ва натижада схеманинг симметриклигига эришилади.

Ўзгармас ток балансли кучайтиргичлари

• Кириш сигнали бўлмаганда V1 ва V 2 коллекторлари орасидаги потенциаллар фарқи нолга тенг.
• Агарда кириш сигнали нолга тенг бўлмаса, транзисторлар коллекторлари потенциаллари абсалют қиймати тенг, ишоралри қарама-қарши бўлган орттирмалар олишади ва юкламадан ток оқиб ўтади.
• Бундай каскадларни симметрик ўзгарувчан кучланиш ёки симметрик ўзгарадиган ток талаб қилинадиган ҳолларда чиқиш каскадлари сифатида қўллаш кулай ҳисобланади.

Ўзгармас ток балансли кучайтиргичлари

• Нол дрейфи камайиши қуйидагига кўра кузатилади: Е манба кучланиши ўзгарганда симметрик схемада коллекторлар потенциали бир хил орттирмалар олишади, шунинг учун юкламадаги чиқиш кучланиши ва токи ўзгармасдан қолади.
• Худди шундай ҳолат ҳарорат ўзгарганда ҳам кузатилади.
• Реал схемаларда ҳамма вақт бирор ассимметрия кузатилади, шунинг учун кўприк иккала елкаларидаги токлар ўзгариши ҳар хил бўлади ва нолнинг баъзи кузатилади.

Ўзгармас ток балансли кучайтиргичлари

• Барқарорликни ошириш мақсадида эмиттер занжирларига катта R э қаршилик уланади.
• Симметрик схемада R қаршиликда тескари боғланиш ҳосил бўлмайди, чунки у орқали оқаётган ток ўзгармайди:

D J э1 = - D J э2.

• Каскадни ЎТК ларида ишлатилганда нолга ростлаш Rp потенциометр ёрдамида амалга ошириш мумкин.
• Агарда кўприк схема параметрлар ҳар хиллиги сабабли носимметрик бўлиб қолса, бу ҳарорат ўзгарганда баланс бузилишига олиб келади.

• Эътиборингиз учун рахмат