4 Umumta’lim maktablari xarajatlarini moliyashtirish mexanizmi 28

1-jadval
Toshkent viloyati Yangiyo`l shahar mahalliy budjeti daromadlarining 2021 yilgi daromad ko`rsatkichlari

Ushbu jadvalda Toshkent viloyati Yangiyo`l shahar mahalliy budjet daromadlari aks etgan. Umumiy daromadlarning ja`mi 30,388,581 000 so`mni tahskil etgan.
2-jadval
2021-yil uchun Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjetining, viloyatlar hamda Toshkent shahar mahalliy budjetlarining daromadlari va xarajatlari prognozlari

			mlrd so‘m
T/r	Hududlar nomi	Daromadlar*	Xarajatlar**
1.	Qoraqalpog‘iston Respublikasi	1 614,2	2 915,6
2.	Andijon viloyati	2 352,2	3 228,8
3.	Buxoro viloyati	1 935,4	2 375,4
4.	Jizzax viloyati	1 212,9	1 702,9
5.	Qashqadaryo viloyati	2 570,3	4 147,6
6.	Navoiy viloyati	1 535,8	1 535,8
7.	Namangan viloyati	1 970,6	3 254,5
8.	Samarqand viloyati	2 657,0	3 759,7
9.	Surxondaryo viloyati	1 754,7	3 048,3
10.	Sirdaryo viloyati	745,7	1 279,9
11.	Toshkent viloyati	3 009,8	3 009,8
12.	Farg‘ona viloyati	2 904,9	3 815,0
13.	Xorazm viloyati	1 442,7	2 075,6
14.	Toshkent shahri	4 068,6	4 068,6
	Jami	29 774,7	40 217,6

Ushbu jadval ko`rsatkichlari shuni ko`rsatmoqdaki viloyatlararo daromadlar 29 774.7 mlrd so`mni, xarajatlar miqdori esa 40 217.6 mlrd so`mni tashkil etgan. Toshkent viloyati mahalliy budjetlarning daromadlari 3 009.8 mlrd so`mni va xarajatlari esa 3009.8 so`mni tashkil etgan.

Moliya bo‘limi rahbari oyma-oy bo‘lingan mahalliy budjet prognoz parametrlarini tuman (shahar) hokimlariga tasdiqlash va keyinchalik uning ijrosini ta’minlash uchun tuman (shahar) davlat soliq inspeksiyalariga yetkazish uchun kiritadi.
Moliya bo‘limi rahbari o‘z buyrug‘i bilan har bir xodimga 5 tadan kam bo‘lmagan daromadlar manbaini biriktiradi va ushbu manbalar bo‘yicha tuman moliya bo‘limi xodimi tomonidan tuman (shahar) moliya bo‘limlari va tuman davlat soliq inspeksiyalari ma’lumotlar bazasi bo‘yicha monitoring amalga oshiriladi.
Moliya bo‘limining mas’ul xodimi amalga oshirilayotgan monitoring doirasida quyidagilarni amalga oshiradi:

• 
  moliya organlarining ma’lumotlar bazasini statistika organlari, Davlat xizmatlari markazlari, ichki ishlar tuman bo‘limlari va notariuslar, tabiiy gaz va elektr energiyasi yetkazib beruvchilarning ma’lumotlar bazasini taqqoslash orqali qat’iy belgilangan soliq to‘lovchilari — yakka tartibdagi tadbirkorlarni, shuningdek ayrim turdagi tovarlar bilan chakana savdo qilish va ayrim turdagi xizmatlarni ko‘rsatish huquqi uchun yig‘imning to‘liq qamrab olinishini ta’minlaydi;
  
• 
  vaqtinchalik o‘z faoliyatini to‘xtatgan soliq to‘lovchilarning faoliyatini joylarga borib o‘rganishlarda ishtirok etadi;
  
• 
  soliq qarzini uzish uchun maqsadli marshrutlarni ishlab chiqish va mablag‘larni keyinchalik budjetga yo‘naltirish maqsadida yuridik shaxslarning soliq qarzdorligi holatini o‘rganadi;
  
• 
  tovarlar (ishlar, xizmatlar) realizatsiyasi bo‘yicha oborotlarning, ishchilar sonining, o‘rtacha ish haqining va eksport hajmining to‘liq hisobga olinishini kuzatib boradi;
  

• 
  faoliyat yuritayotgan korxonalarni modernizatsiya qilish va texnik qayta jihozlash va shu orqali yangi ish o‘rinlari yaratilishi munosabati bilan soliq solinadigan bazaning o‘zgarishini tahlil qiladi;
  
• 
  savdo komplekslari, savdo va umumiy ovqatlanish obyektlari, avtomobillarga yonilg‘i quyish va avtomobillarga kompressor vositasida gaz to‘ldirish shoxobchalari faoliyatini, shuningdek davlat mulki bo‘yicha eng kam ijara haqi stavkasining to‘g‘ri qo‘llanishini har kuni (har haftada) tahlil qiladi.
  

Moliya organlarining mas’ul xodimlari hududlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish dasturlari amalga oshirilishi monitoringini ham olib boradi. Monitoring qilish maqsadida moliya bo‘limi rahbari o‘zining buyrug‘i bilan har bir xodimga 10 tadan kam bo‘lmagan miqdorda hududiy dasturlarni biriktiradi.
Moliya organlarining va moliya-taftish boshqarmasining mas’ul xodimlari monitoring natijalari bo‘yicha tuman (shahar) hokimining birinchi o‘rinbosariga aniqlangan qo‘shimcha rezervlar to‘g‘risida, alohida shakl bo‘yicha yozma yoki elektron tarzda axborot taqdim etadilar. Ayni bir vaqtda davlat soliq inspeksiyalariga soliqlar va to‘lovlar manbalari bo‘yicha aniqlangan rezervlar, soliq solish obyektlarida hisobga olinmagan soliq to‘lovchilar, shuningdek davlat ro‘yxatidan o‘tmasdan faoliyatni amalga oshirayotgan tadbirkorlik subyektlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar to‘lovlarni undirish va hisobga qo‘yish choralarini ko‘rish uchun yuboriladi. Soliq imtiyozlarini belgilash ijtimoiy adolat printsiplariga mos bo‘lishi kerak. Bizga maʼlumki, soliq kodeksga asosan soliqlar 2 xil turda mavjuddir:
• Umumdavlat soliqlari³
• Mahalliy soliqlar va yig‘imlar.
Respublikamizda bu zaruriyat asosan tartibga soluvchi daromadlar, yaʼni yuqori budjet manbalaridan beriladigan mablag‘lar hisobiga bajarila boshlangan. Respublikamizda mahalliy budjetlar daromad manbalarini tartibga solish maqsadida quyidagi soliqlardan ajratmalar qilinadi:
- qo‘shilgan qiymat solig‘idan ajratmalar;
- aktsizlardan ajratmalar;
- korxonalar daromadi (foydasi) ga soliqdan ajratmalar;
- jismoniy shaxslar daromad solig‘idan ajratmalar.
Tartibga soluvchi daromadlardan ajratmalar normativlari yuqori hududiy hokimiyat organlari tomonidan mahalliy budjetlar xarajatlari umumiy summasi va ularning biriktirilgan daromadlari hajmiga eʼtiboran tasdiqlanadi.