4-ótiliw 10-test. 43 – 49-temalar boyınsha test

---

4-ótiliw 
10-test. 43 – 49-temalar boyınsha test 
 
1. Ózi burınnan romantikaǵa qumar edi, endi ol sonday 
ájayıp nárselerdi kózi menen kórgennen keyin solar 
haqqında júrip kiyatırıp sóylep otırdı. Mısal dúzilisi 
boyınsha qanday gáp. 
A) qospa gáp B) keńeytilgen jay gáp
C) aralas qospa gáp D) qospalanǵan jay gáp 
2. Qospa gáplerdiń qanday qurallar arqalı baylanısqanın 
tabıń. 
1) Erte kelgen gúzdi quwalap, waqtınan burın boranlı 
qıs baslandı, jer betine dizeden qar jawdı. 2) Bizler 
dúnyadaǵı eń baxıtlı balalarmız, sebebi kosmonavt 
aǵaylar kosmosqa biziń jerimizden ushadı. 3) Qalay 
ómir súr dese de, onıń aytıwǵa haqısı bar. 4) Kim 
basqaǵa gór qazsa, ornına ózi túsedi. 5) Suw keliwi 
menen, bul jerler gúl jaynap ketedi. 6) Kempir aqlıǵın 
jubattı, al Gúlayım atızda isledi. 
a) intonaciya; b) qatnaslıq sózler. 
А) 5, 6-б, 3, 4-б В) 1-а, 4-б
С) 1, 2, 5, 6-а, 3, 4-б D) 2-а, 3-б 
3. Men dárriw qız úkemdi turǵızıp dalaǵa shıqsam, aǵam 
álleqashan attı ertlep, qorjını menen bóktergini baylap 
qoyǵan eken. Qanday baylanıstırıwshı qural menen 
baylanısqan. 
A) dáneker B) bayanlawısh forması
C) intonaciya D) qatnaslıq sózler 
4. Qospa gáplerdi durıs toparlarǵa ajıratıń. 
1) Dúz haywanları ushın kewilsiz hám jartıwsız 
bolatuǵın máhál jaqınlasıp kiyatırǵan edi. 2) Ekewi 
qashan otırıp bolǵansha, Dáwletxan kózin ayırmadı.
3) Sóytip, jumıs pátin kem-kemnen háwij aldırıp, 
dáslepki jeńislerge qol jetkizdi. 4) Kún batqan, lekin 
átirap ele jaqtı. 5) Biygúna náresteniń atasın, atanıń 
botasın miyrimli qushaǵınan julıp alıp, ıssı bawırın 
sholan etken. 6) Aǵısı pátli taw ózenleri taslardı, tawlardı 
buzadı, waqıt gúlli jer betin tanıp bolmastay etip 
túrlendiredi. a) baǵınıńqılı qospa gáp;
b) dizbekli qospa gáp; c) dánekersiz qospa gáp. 
A) 1-b; 3-a; 5-a B) 1, 4-b; 2, 5-a; 3, 6-c 
C) 2-a; 4-b; 6-c D) 1, 4-b; 2, 3, 5-a; 6-c 
5. Qıs kiyimler kerek, al bul úyde onıń ǵamın jep 
júrgen bende joq.
Mısalǵa sáykes keletuǵın juwaptı tabıń. 
A) mezgilles dizbekli qospa gáp
B) salıstımalı dizbekli qospa gáp 
C) awıspalı dizbekli qospa gáp
D) qarsılas dizbekli qospa gáp 
6. Jumıstı ózi óndirip isledi jáne oǵan balaları da 
kómeklesti.
Qapı qattı ashıldı da, awızdan úlken deneli adam kórindi.
Berilgen mısal qospa gáptiń qaysı túrine kiredi. 
A) baǵınıńqılı qospa gáp B) dánekersiz qospa gáp 
C) aralas qospa gáp D) dizbekli qospa gáp 
7. Endi ol eplep turıwdı oyladı hám qarmalanıp júrip 
shóptiń bir putaǵına qolı tiydi. 
A) bir waqıtlı mezgilles qospa gáp
B) izbe-iz mezgilles qospa gáp 
C) bir waqıtlı dánekersiz qospa gáp
D) bir waqıtlı baǵınıńqı qospa gáp 
8. Biriktiriwshi dánekerli dizbekli qospa gáplerdi ajıratıń. 
1) Qolına oraǵı menen arqanın uslaǵan Dúysen otınǵa 
ketti de, bizler qapshıǵımızdı arqalap awılǵa qaray júrip 
kettik. 2) Kemeler arnanıń jaǵasına kelip toqtadı, bular 
da katerden tústi. 3) Aradan kóp waqıt ótpey-aq bottıń 
astınan sıldırlap suw kire basladı hám bizler jaǵaǵa 
sekirip shıǵa basladıq. 4) Hámmesi tek Dutlovlardı 
kórsetip atır, al basqa kórsetkendey de xojalıqtıń qolayı 
joq. 5) Kókte, kóz ilmes bálentlikte poshsha torǵaylar 
juǵırlasadı, taw-taslardıń panasında keklikler sayraydı.
6) Jumıslardı tolıq pitkerdi de, xızmetkerler úylerine 
qayttı. a) bir waqıtlı; b) izbe-iz. 
A) 1-a; 3-b B) 4, 5-a; 2, 6-b
C) 1, 4, 5-a; 2, 3, 6-b D) 1, 4-a; 3, 6-b 
9. Dizbekli qospa gáplerdi mánilik toparlarǵa ajıratıń. 
1) Uzın boylı jigit azǵana oylanıp turdı da, bir heshnárse 
demedi hám qarızları jazılǵan schyottı qaltasına saldı.
2) Qápestiń úshewinde sarı shımshıqlar tınımsız sekirip 
júr, al bir qápeste tumsıǵın shıbıqlardıń artınan sırtqa 
shıǵarıp turǵan iri ementumsıq kórinedi.
3) Volodiya albırańqırap qaltıraǵan qollarına qutını aldı 
da, onıń túbindegi sınaptı ári-beri sırǵanata basladı.
4) Birinshilikti kegeylishi palwanlar aladı, ya bolmasa 
Shomanaydıń palwanları aladı.
a) mezgilles; b) qarsılas; c) awıspalı; d) gezekles.
A) 1, 3-a; 2-b; 4-c B) 1, 2, 3-a; 4-c
C) 1-a; 2-b; 3-a; 4-d D) 2-a; 4-c 
10. Qospa dánekerler arqalı baylanısqan gezekles 
dizbekli qospa gápler. 
A) Ol geyde shashın cilindr qıladı, geyde ózi rusalka 
boladı, geyde qasınıń ústine túsirilgen eki tal shashınan 
basqası bir burım etip óriledi. 
B) Ya aspan oǵan óz sırların ashqısı kelmeydi, ya 
bolmasa onıń aqıl kózi girewlenip qalǵan.
C) Álle oshaqta ot bar, álleshıra janıwlı. 
D) Birde jońıshqa egildi, birde almaslap basqa 
daqıllar egildi. 

---

11. Dánekersiz qospa gápler berilgen juwaptı belgileń. 
1) Jerler kókledi, átirap kók lipasqa bólendi. 2) Shaqalar 
qıymıldamaydı hám japıraqlar sıldırlamaydı. 3) Ya 
jortqan ańnıń qorsıldısı esitilmeydi, ya ushqan qus 
qanatlarınıń sıpsıńı esitilmeydi. 4) Bunnan sál ǵana burın 
názik ayaqlarındaǵı qasań gewishtiń sıpıldısı esitiler edi, 
házir ol da tınǵan. 5) Eger Shelpekliniń átirapına 
mańlayǵa ursa belgisiz qarańǵı túnde kelseńiz, kóz 
aldıńızda úsh-qıyırı joq aq saǵım oynaydı. 6) Qansha jol 
júrseń de, sheksiz dala jetkermey zımıray beredi.
A) 1, 4 B) 2, 3 C) 5, 6 D) 1, 4, 5 
12. Dánekersiz qospa gáplerdi durıs toparlarǵa 
ajıratıń. 
1) Tek mınanı ǵana aytıwım múmkin: bul kún meniń 
ómirimdegi eń quwanıshlı kún bolıp qaldı. 2) Kún ayaz 
edi, qozılar shóptiń ústinde qalshıldap jatır. 3) Ol burın 
bay edi, balalarınıń biydáwletliginen baylıǵı qurıp qaldı. 
4) Bul átirapqa jaqınlasqan bult asıqpay-albıramay tas 
tóbeńde gezip júredi, áyne sáti túsken waqıtta ayamay-
awımay sel bolıp quyadı. 5) Gúz keldi, kók shópler 
sarǵılt túske endi. 6) Jerler kóklegenlikten, átirap kók 
lipasqa bólendi. a) túsindirmeli b) sebep-nátiyje
c) qarsılas d) mezgilles 
A) 1-a; 2-d; 3-c; 5-b B) 1-a; 2, 5-b; 3-c; 4-d 
C) 1-a; 2-b; 3-c; 5-d D) 1-a; 2, 5-b; 3-c; 4, 6-d 
13. Dánekersiz qospa gáplerdiń jay gápleri qanday qural 
arqalı baylanısqan. 
1) Sáwir samalı esiwden, sheleklep nóser quyadı.
2) Girbińsiz kókte úmit ushqınlarınday juldızlar ǵana 
jıltıraydı, sholaq qumlar shókken botaday qarawıtıp 
kórinedi. 3) Hárkim óz kún kórisine, mashqalasına 
jeterlik dárejede iye bolsa, onnan zıyatın talap qılmasın, 
óytkeni talaptıń shegi joq. 4) Taza suw sıldırlaydı, taza 
suw sarqırap aǵadı. 5) Juldızlar siyreksip, kún shıǵar bet 
aq tańlaqqa aylana basladı. 6) Samaldıń órindegi qara 
bult siyrekledi, onıń ornına aq bult kórindi.
a) leksikalıq; b) morfologiyalıq; c) intonaciyalıq. 
A) 2-c; 4-a; 6-b B) 1, 2 -c; 3, 4-b; 5, 6-a 
C) 1-c; 3-b; 5-a D) 1, 2 -c; 3, 4-a; 5, 6-b 
14. Dánekersiz qospa gáplerdiń qanday intonaciya arqalı 
baylanısqan.
1) Aradan azıraq waqıt ótti, Gúlziyra menen Áwezmurat 
ishke kirip keldi.
2) Kún jılıdı, tońlar jibise basladı. 3) Ári-beri táwelle 
etip edim, biziń awılǵa barǵısı kelmedi. a) 
biriktiriwshi; b) qarsılas; c) sebep. 
A) 1-a; 2-b; 3-c B) 1-a; 2-c; 3-b C) 1-c; 2-b; 3-a
D) 1-b; 2-c; 3-a 
15. Leksikalıq qurallar arqalı baylanısqan dánekersiz 
qospa gáplerdi tabıń.
1) Ol qısılmastan jataq jayına aqsha tóleytuǵının 
túsindirmekshi bolıp edi, kempir onı sóyletpedi. 2) 
Bunnan keyin Murat penen Asqar vertoletti uzatıp 
salıp, ekewi
izli-izinen úyge kirdi. 3) Gúljamalǵa sol kóldi kórip 
qaytıwǵa usınıs etip edim, ol birden kelisim bere 
qoydı. 4) Ilashıqtaǵı digirman sesti tındı, Gúlziyra 
kórindi.
5) Qıstıń qáhárli kúnleri de ótti, jarqıraǵan jazdıń ayı 
jáne keldi. 6) Gewishtiń sıpıldısı esitiler edi, házir ol 
da tınǵan. A) 1, 4 B) 3, 5 C) 2, 3 D) 2, 6 
16. - , , túrindegi irkilis belgileri qoyılıwı kerek 
bolǵan dánekersiz qospa gápti anıqlań. 
A) Frunzeniń qasında áskeriy qánigeler otırıptı bular
polkovnikler. 
B) Awa tábiyat biziń dostımız biraq mına nárseni 
umıtpawımız kerek
doslıq bul eki táreptiń tilegi miyrimliliginiń aqıbeti sebepli 
tuwıladı. 
C) Mektebim bir álem al muǵallim sol álemniń iyesi.
D) Kún tártibinde bir másele tur ol respublikanıń 
Qaraqalpaqstannıń suw nızamınıń tiykarǵı joybarı. 
17. Dánekersiz qarsılas qospa gáplerdiń qarsılaslıq 
mánileri antonim sózler arqalı bildirilgenlerin tabıń. 
A) Ol sóyley berejaq edi, men jeńinen tartıp qoydım. 
B) Hár úy qasınan úrgen iyttiń sesti shıǵadı, onı samaldıń 
ızıńı esittirmeydi. 
C) Bul sózge birazlar ashıwlandı, birazlar quwandı. 
D) Eki aǵası kishkene inisin quwıp ketedi, bala 
jetkermeydi. 
18. Volodiya jazıwdıń hámmesin tolıq ayıra almadı, ol 
ele de onday sawatlı emes edi. Sáykes keletuǵın 
juwaptı belgileń. 
A) sebep-nátiyje qospa gáp B) nátiyje-sebep 
qospa gáp 
C) sebep baǵınıńqılı qospa gáp D) túsindirmeli 
qospa gáp 
19. Dáslepki jay gápi ulıwmalıq mánidegi dánekersiz 
túsindirmeli q.g. 
A) Onıń qay tárepke ketkenin biliwge bolmaydı: izdi 
jamǵır juwıp ketken. 
B) Usı waqıt ishinde úyde birqansha jańalıqlar boldı: 
sıyır tuwdı, al shaqlı qara qoy egiz qozı tuwdı. 
C) Sizlerdiń sanańızda eskilikten saqlanıp qalǵan bir 
nárse bar – ol da bolsa ata mákandı qıyǵıńız kelmeydi. 
D) Búgin de sol ádetin qıldı: ákesiniń aldına juwırıp 
moynınan qushaqladı. 

---

20. Sebep-nátiyje qospa gáplerdiń jay gápleriniń orın 
tártibin tabıń.
1) Uzaqta hesh nárse, heshqanday qubılıs kózine túspedi, 
hesh nárse esitilmedi.
2) Avtobustıń kelmegenine kóp waqıt bolǵan bolsa 
kerek, kútiwshiler nayatiy kóp eken.
3) Elimizdiń ekonomikalıq potenciyalı ádewir kóbeydi, 
xalıqtıń turmıs dárejesi ádewir
artıp atır. 4) Pitegene salqın tartqan qum kúndizgidey 
ayaqtı kúydire bermes edi, onıń
ústine súrniktirer shóńge de joq. 5) Bizler soraǵan kóp 
aqshanı beriw múmkinshiligi joq edi, basqa jerlerde de 
úlken-úlken qurılıslar islenip atırǵan edi.
a) nátiyje-sebep; b) sebep-nátiyje. 
A) 1-a; 4-b B) 2-b; 5-a C) 3-b; 5-a D) 1, 4-a; 3, 5-
b 
21. Qaysı gápte bayanlawısh baǵınıńqılı qospa gáp 
berilgen. 
A) Sonı da aytıp ótiwimiz kerek, qosjaqpas heshqashan 
fermer bola almaydı. 
B) Baslıqtıń ashıwı kelip otırǵanı sonsha, qolı jumısqa 
barmay qaldı. 
C) Baxıtlı adam sonday adam, ol ózgelerdiń peyli, 
ádetlerinen úlgi aladı. 
D) Qırq kún qazıwdıń awırlıǵınan, toǵız adam 
tayaqtan jıǵıldı. 
22. Jaǵımlı sóz sonday sóz, ol adamnıń kewlin shadlıqqa 
bóley aladı.
Berilgen misal … baǵınıńqılı qospa gáp esaplanadı. 
A) anıqlawısh B) tolıqlawısh C) baslawısh D) 
bayanlawısh 
23. Memuarlıq shıǵarmalardıń basqa shıǵarmalardan 
ózgesheligi sonda, tariyxıy biografiyalıq 
maǵlıwmatlarǵa oǵada bay bolıp keledi. Mısal … 
baǵınıńqılı qospa gáp. 
A) bayanlawısh B) baslawısh C) anıqlawısh D) 
pısıqlawısh 
24. Kim sizlerdiń usı turmısıńızǵa qol suqsa, ol biziń 
qılıshımızdan nabıt boladı.
Mısal ... baǵınıńqılı qospa gáp.
A) baslawısh B) bayanlawısh C) tolıqlawısh D) 
anıqlawısh 
25. Kim meniń xızmetimde bolıp aytqanımdı bárjay 
ete bilse, onı baxıtlı qılaman. Mısal ... baǵınıńqılı 
qospa gáp. 
A) Tolıqlawısh B) Anıqlawısh C) Baslawısh D) 
Bayanlawısh 
26. Bas gápi burın kelgen baǵınıńqılı qospa gáplerdi 
tabıń. 
1) Ol jańa birde qoy qorasın kórip kelgende, burshaq 
túwe lám de joq edi.
2) Onıń barlıq ziyneti, háreketi bosqa ketti, óytkeni 
ayıpkerlerdi tabıw qıyınlastı.
3) Awıldan shıqqanda, úrginli qar burqasınlap jawıp tur 
edi. 4) Pıshaq tappay, qıyaq
penen soyǵanman, sol sebepli haram óldi qara qoy. 5) 
Eger jer kólemi keńeyse, sharwashılıqtıń barlıq túrleri de 
jaqsaradı. 6) Ol sálem berip kirip kelgende, Temirbek 
gazeta oqıp otır edi. A) 1, 3 B) 2, 4 C) 5, 6 D) 
2, 4, 6 
27. Dinamo-mashina elektr tok islep shıǵarǵannan keyin, 
toktan lampochkaları janıp, onıń sáwlesi aqlanǵan diywal 
ekranǵa tústi. Mısal qospa gáptiń qaysı túrine kiredi. 
A) dánekersiz qospa gáp B) dizbekli qospa gáp 
C) qospalanǵan jay gáp D) baǵınıńqılı qospa gáp 
28. Baǵınıńqılı qospa gáplerdiń jay gápleri qanday 
qural arqalı baylanısqan.
1) Mol ot-shóp tiykarı dúzilmey turıp, mal 
sharwashılıǵın rawajlandırıw múmkin emes.
2) Eger Aytmurat darǵa bolmaǵanda, meni de bul jaqqa 
kirgizbeytuǵın edi.
3) Paxtaǵa qansha ziynet etseń, ol sonsha ónimli boladı.
4) Ol geyde jańalıqlar, geyde sheshiwi qıyın jumbaqlar 
aytatuǵın edi.
a) dáneker; b) bayanlawısh forması; c) qatnaslıq 
sózler. 
A) 1, 2-b; 3-c; 4-a B) 1, 2, 3-b; 4-a C) 1-b; 2, 4-a; 
3-c D) 1-b; 2-a; 3-c 
29. Kelbetlik feyil arqalı baylanısqan qarsılas 
baǵınıńqılı qospa gáp.
A)
Mátniyaz keshte kelip jatqanı bolmasa, otawdıń ráháti 
Ájiniyazda. 
B) Kún ashılayın degen menen, samal áneyi emes edi. 
C) Birneshe ret qala jaqqa qayta-qayta qaray 
tınıshsızlansaq ta, keletuǵın adamlardan xabar 
bolmadı. D) Tósengenleri shiy, shıpta, 
jambaslaǵanları ishi sholanǵa tolı teri kópshikler 
bolıwına qaramay, qostıń ishi oǵada kewilli edi. 
30. Sizdi kim mindirse bálent mármerge, Onıń ornı 
bolar bárhama tórde.
Berilgen misal … baǵınıńqılı qospa gáp. 
A) anıqlawısh B) tolıqlawısh C) baslawısh D) 
bayanlawısh 
31. Sebep baǵnıńqılı qospa gáplerdiń qanday qural 
arqalı baylanısqan.

---

1) Ol sózge dilwar bolǵanı sebepli, jas jigitler aǵa 
retinde aldına alıp basshı etedi.
2) Kún ayaz edi, sol ushın bala qalıń kiyingen. 3) Olar 
hámme waqta joqarı bilim aladı dep, bizler úmit 
etetuǵın edik. 4) Gúlayda onıń bul sózin esitpedi, 
sebebi bul waqıtta poezd ornınan qozǵalıp júrip 
ketken edi. 5) Eger kem-kemnen boran údey berse, 
mómin qoy biysharalar ne qıladı. 6) Jer beti kem-
kemnen sarǵısh túske enip, awıl átirapı sırdanday 
dalaǵa aylandı. a) bayanlawısh forması; b) 
baǵındırıwshı dáneker. 
A) 5-b; 6-a B) 2-b; 3-a C) 1-a; 4-b D) 3, 6-a; 1, 4-
b 
32. Betlik emes feyil arqalı bildirilgen salıstırmalı 
baǵınıńqılı qospa gápler. 
1) Qız bala qansha bilimli bolsa, úy xojalıǵınıń 
jumısın meńgeriwi, sheberligi sol bilimge sáykes 
bolıwı kerek. 2) Qońıratlılar tariyxta qanshelli erte 
kóringeni sıyaqlı, Qońırat qalası da qaraqalpaq 
tariyxında erteden belgili. 3) Biraq attı birew 
Bóribaydan qızǵanıp urlap qashıp baratırǵanday, eki 
ara kem-kemnen jaqınlawdıń ornına alıslay berdi. 4) 
Meyli, meni kim qalay túsinse, solay túsinsin. 5) 
Azada kiyingenler qansha kóp bolǵanınday, alba-
dalba bolıp kiyingenler onnan mıń ese edi. 6) Heshbir 
aw jolıqpay shıqtı maydanlıq dalaǵa. A) 1, 3 B) 
2, 5 C) 4, 6 D) 2, 4, 5 
33. Tap usı waqta arqadan samal turıp, teńiz qutırıp 
ala jóneldi.
Berilgen mısal … baǵınıńqılı qospa gáp. A) sın B) 
sebep C) orın D) waqıt 
34. Muǵdar-dáreje baǵınıńqılı qospa gáp berilgen 
juwap. 
A) Komandirler arasında jaw bekinisinen qorǵandı alıw 
ushın báseki qanday háwijlense, tıldaǵı komandirler 
arasında da oljanı erte alıw ushın báseki sonday kúshli 
edi. 
B) Ǵawashanı qanshelli tárbiyalasań, ol sonshelli ónim 
beredi.
C) Men qayaqqa júrsem, ay da sol jaqqa júredi. 
D) Qır dógerek kókke bólenip, bir ájayıp gózzallıq 
payda bolıp atır. 
35. Saǵınıshtıń tásiri kókiregin kernep baratırǵanday, 
dalańlıq tárepten zorǵa seziletuǵın dárejede juwsannıń 
iyisi keledi. Berilgen mısalǵa sáykes juwaptı tabıń. 
A) orın baǵınıńqılı qospa gáp B) muǵdar-dáreje 
baǵınıńqılı qospa gáp 
C) sın baǵınıńqılı qospa gáp D) salıstırmalı 
baǵınıńqılı qospa gáp 
36. Samolyot qonǵan soń, olar samolyottan dárhál 
túsip, muzdıń ústi menen piyada Jumabaylardı izlep 
ketken. A) orın baǵınıńqılı qospa gáp B) 
aralas qospa gáp
C) kóp baǵınıńqılı qospa gáp D) waqıt baǵınıńqı 
qospa gáp 
37. Siz meniń atamnıń qolınan kóp duz ishken adam 
ekensiz, sonıń ushın men sizdi ózimniń ákemdey 
kóremen. 
A) sebep pısıqlawıshlı jay gáp B) maqset 
baǵınıńıqılı qospa gáp 
C) nátiyje baǵınıńqılı qospa gáp D) sebep 
baǵınıńqılı qospa gáp 
38. Bas gápi burın kelgen baǵınıńqılı qospa gáplerdiń 
mánisin durıs tabıń.
1) Kewillerimiz de atız betke, adamlar arasında bolıwǵa 
shulǵıǵanlıqtan, bizler de solay qaray asıqtıq. 2) Meniń 
sıylıǵım birtalay boldı, nege deseńiz barlıǵı maǵan sıylıq 
ákelip berdi. 3) Ondatra súyrep ketpesin dep, ernektegi 
qamısqa qaqpandı muqıyatlap baylap qoydı. 4) Sudya 
onıń paydasına isti sheshiw ushın asxananıń xojayını 
oǵan sıylıq ákelip berdi. 
A) 1, 3-sebep; 4-maqset B) 2-sebep
C) 1, 2, 4-sebep; 3-maqset D) 2-nátiyje 
39. II bettegi betlik feyiller arqalı bildirilgen shárt 
gápler. 
A) Samalǵa qarsı qarasań, betińniń terisin julıp 
alǵanday ashıydı. 
B) Kesh qaldım dep auditoriyaǵa asıǵıp kirseń, birde-bir 
jan ele kelmegen. 
C) Kósewiń uzın bolsa, qolıń kúymeydi. 
D) Dushpan bizdi joq etiwdi tilese, Biz de qáhárlenip 
qabaq úyemiz. 
40. Anıqlıq meyil arqalı bildirilgen maqset baǵınıńqılı 
qospa gápti anıqlań.
A) Bunı bizler de shayanǵa shaqqızayıq dep, ekewi 
balanıń awılına baradı. 
B) Ókpesine álleqanday awırıw jabıstı ma dep dep, 
qorqaman. 
C) Olar hámme waqta joqarı zúráát aladı dep,bizler úmit 
etetuǵın edik. 
D) Men, zúráátti sen kóp bersin dep, gúlli imkaniyattı 
tuwdırıp qoyıppan. 
41. 1) Qarshıǵa kelgennen keyin, olar da islep atırǵan 
jumısların toqtatıp, hámmesi gúrrińlesip, shay iship aldı. 
2) Xan olardı ádeyi narǵa mingizbey, urıstıń barısın 
kórsetpey, olarǵa ózi xabar aytıp turdı. 3) Ol óziniń 

---

keyingi háreketlerin esine túsirdi; Álimjan saldamlı túrde 
ornınan turdı da, ap-anıq etip sóylep Ayqızdıń usınısın 
dawısqa qoydı.
4)
Jigit sóziniń dawamın kútti, Pirnazar bul únsizlikten 
sál-pál tıǵılıńqırap, ol qolaysızlaw sóyledi. 5) Basqa 
qarasatuǵın qáwenderi bolmaǵanlıqtan, ol Erjannıń 
aytqanına kóndi.
6) Ol tez-tez toqtap saray tárepke qulaq saldı, lekin ol 
kútken dawıs esitilmeydi, hámme 
jaq tım-tırıs. a) dizbekli; b) baǵınıńqılı; c) aralas. 
А) 2-б, 3-а, 5-б В) 1, 2-б, 3, 6-а, 4-с С) 1-б, 4-с, 6-
а Д) 1, 2, 5-б, 3, 6-а, 4-с 
42. Sınǵan súyektiń awırǵanı kóbeygen sayın, Gúlimbet 
way-waydı kúsheytse de, oǵan qaraytuǵın adam 
tabılmadı. 
A) aralas qospa gáp B) kóp jay gápli 
dizbekli qospa gáp 
C) izbe-iz baǵınıńqılı qospa gáp D) teń baǵınıńqılı 
qospa gáp 
43. 1935-jılı Nikolay Petrovish universitetten kandidat 
ataǵın alıp shıqtı, tap sol jıldıń
ózinde ákesi de áskeriy tayarlıǵın tekseriw isin jónli 
ótkermegeni ushın bosatılıp, ol
payanlı qonıs basıwǵa niyetlenip, hayalı menen 
Peterburgke keldi.
Aralas qospa gáplerdiń kestesin izbe-iz durıs tabıń. 
A) bas; baǵ; bas; baǵ B) bas; baǵ; bas C) baǵ; bas; 
bas; baǵ D) bas; baǵ; baǵ; bas 
44. Eger okean keńisliginde dúbeley dawıl suwdı astan-
kesten etetuǵın bolsa,
ol kontinentlerge shańǵıttı aspanǵa suwıradı yamasa 
egislik jerlerdi shańǵa batırıp
taslaydı, atızlarǵa, mal sharwashılıq fermalarına, elatlı 
punktlerge nóser jamǵır quyadı, kópirlerdi hám temir jol 
magistralların buzıp ketedi. 
A) shárt baǵınıńqılı qospa gáp B) úsh jay gápli 
aralas qospa gáp 
C) bes jay gápli aralas qospa gáp D) kóp 
baǵınıńqılı qospa gáp 
45. Bas gápi baǵınıńqı gáplerdiń ortasında kelgen kóp 
baǵınıńqılı qospa gáp. 
A) Aydana Moskvadan alıp kelgen xalatın kiyip, ol xızmet 
etiwge shıqtı, sonlıqtan hámme duw qol shappatlap 
jiberdi.
B) Aymereke bunı yadınan shıǵarǵannan keyin, 
Miyrigúl otırǵan ornınan turıp, ol ottı qaǵıstırıp yarım 
dástege jaqın aqbas tasladı. 
C) Dáslep bireń-sarań bolsa da aspanda bult payda 
boldı, keyin kóp uzamay gúz alqınlana baslanıp, sarı 
japıraqlar taǵı jerge tústi. 
D) Qodireń gápler túwesilmey-aq, dalada Polat 
jasawıllardıń attan túspey turǵanı xabar etildi, úy iyesi 
asıǵıp úyden shıqtı. 
46. Bas; baǵ; baǵ; bas gáp túrindegi aralas qospa gáp. 
A) Sıy-húrmet hám ataq kerek emes, sebebi biyhuwda 
nárse ekenin ol álleqashan bilgen, biraq ziyapatta knyaz 
Sergey onıń qasına kelip jıllı sózler aytqan waqıtta,
ol erksiz qanaatlanǵanday bolatuǵın edi. 
B) Anda-sanda olardıń arasınan tawıqtıń kózindey 
sıǵırayǵan altın reńli sarı juldız kórindi, hátte jerdi 
qapsıra qushaqlap alǵan tuńǵıyıq túnniń perdesi 
unamaǵanday,
ol kirpigin bir qaǵıp kózin jumdı. 
C) Onıń bul sózi kútá awır tiydi, sóytse de men ózimniń 
salaqlıǵıma da kúyinip
qaltama úńilsem, baǵanaǵı sharshımnıń bir ushı shıǵıp 
tur eken. 
D) Jumabay shananıń jibin iynine saldı, Jamila asay 
menen shananıń artınan iyterip,
ekewi shaqqan adım atıp júrip ketti. 
47. Ózlestirilgen gápler berilgen juwaptı belgileń. 
1) Ol kelte jip gúrmewge kelmeytuǵınlıǵın ayttı. 2) 
«Nede bolsa qasqırdıń izin quwıp kóreyin», -dep atınıń 
basın toǵayǵa burıp iz quwdı. 3) Qaraqalpaq naqıl-
maqallarında bılay deydi: «Jaqsılıq jerde qalmas». 4) 
Brigadir Shekish ǵarrınıń aytıwına qaraǵanda, oǵan 
ákesi bılay depti. 5) Oksana bunı kempir apası ákelip 
bergenligin ayttı.
6) Endi qay jerde oqıysań? – dedi ol. A) 4, 6 B) 
2, 3 C) 1, 5 D) 2, 4, 5 
48. Tuwra hám avtor gápleriniń orın tártibin tabıń. 
1) Men de kóp nárselerdi bilmeymen, -dedi Tınaliyev.
2) Balalar, -dedi Ǵabdulla, - birewimiz juwırǵısh, 
ekinshimiz mergen, úshinshimiz
palwan bolıp kettik ǵoy. 3) Biziń xalqımız: «Óz eliń – jer 
tutı, kisi eli – qaramıq»,
- deydi. 4) Gúlemesh apay ashıwlı pishin menen juwap 
qaytardı: “Meniń basqalar
menen isim joq. Meniń balam birew!” a) “T”,-a; b) A: 
“T”. c) “T,-a,-t”; d) A: “T”,-a 
A) 1-a; 2-c; 3-d; 4-b B) 1-a; 2-c; 3-b; 4-d 
C) 1-a; 2-d; 3-d; 4-c D) 1-a; 2-b; 3-c; 4-b 
49. Tuwra gápi bir bas aǵzalı bolıp kelgen “T”,-a-“T” 
túrindegi basqanıń gáplerin tabıń. 1) Házir awıldı 
gúllendiriwge at salısıp atır,-dep Gúlzira esip-esip 
sóylep ketti. 2) Shıraqlarım,-dedi Serimbet aǵa araǵa 

---

túsip,- zaman tiregi bolatuǵın jaslardı tańlaw kerek. 3) 
-Qàytàrıwın qàytàrdıq-àw, àǵà,-dedi Ájiniyàz kúlkisin 
zorǵà tıyıp.
4) Menińshe,-dedi Ájiniyaz-, dárwazaǵa Qudayberdi 
qoyıw kerek. 5) Biz,-dedi xatker-,házir sol atızlardı 
barıp kóremiz. 6) Men de ótsem qáytedi dep, ol 
birazdan keyin basın kóterdi. A) 5, 6 B) 
1, 3 C) 2, 4 D) 2, 3, 4 
50. Bayanatshı kópshilikke qarap: «Biz, jaslar, bilimdi 
tereń iyelewimiz kerek»,-dep
basladı sózin. Mısalda berilgen gáptiń orın tártibin 
anıqlań. 
A) A: “T” B) “T”,-a
C) A: “T”,-a D) “T”,-a,-“T”