4-mustaqil ishi. Bajardi: Rajabov Asadbek

Boshqariluvchi to‘g‘rilagichlar

Tiristorlarda ulanish momentini boshqarish imkoniyati bo ‘lgani sababli ular boshqariluvchi to‘g‘rilagichlar sxemalarida ishlatiladi. Bitta tiristorli boshqaruvchi to‘g ‘rilagichning eng sodda sxem asi 5.10, a-rasm da keltirilgan. Tiristor ulanishi uchun ikkita shart bajarilishi zarur: tiristor anodidagi kuchlanish musbat bo‘lishi zarur (lekin UT0.G.ULAN kuchlanishidan katta bo‘lmasligi kerak) va BEga ochuvchi tokka mos musbat kuchlanish berilgan bo‘lishi shart.

Birinchi shart elektr tarm oqning m usbat yarim davrida tarmoq kuchlanishi иш (5.10, b-rasm ) uchun bajariladi, ikkinchi shart bajarilishi uchun tiristorning BEiga ochuvchi im puls (J0CH(5.10, d-rasm ) beriladi. T iristor ochilgandan so‘ng BE o ‘zining boshqarish xususiyatini yo'qotadi, shuning uchun anoddagi oniy kuchlanish nolga teng bo‘lganda uning o‘chishi sodir bo‘ladi. Rezistiv yuklam a /?K„dagi filtrlanm agan kuchlanish impulslari shakli UYii5A0, e-rasm da keltirilgan. T iristorning ulanish momentini tarmoq kuchlanishining musbat yarim davri davom ida, ya’ni 0 < a

Sozlanuvchi to‘g‘rilagich sxemasi (a) va uning kirishidagi (b), tiristorning boshqaruvchi elektrodidagi (c) hamda chiqishdagi (d) kuchlanishlar diagrammasi.

sozlash mumkinligi ko‘rinib turibdi.

Bu yerda a — UKIR= 0 momentga nisbatan boshqaruvchi impulsning siljish burchagi, ulanish burchagi deb ataladi. Shunday qilib, tiristorning ulangan holati davomiyligi:

ifoda bilan aniqlanadi, bu yerda: T — kirish kuchlanishi UKlRning tebranish davri. Yuklamadagi o‘rtacha kuchlanish:

ga teng bo ‘ladi. Bunda agar tiristora = 0 da ulansa , yuklamadagi o‘rtacha to‘g‘rilangan kuchlanish UYu 0 .RT maksimal qiymatga ega bo‘ladi, agar а = я bo‘lsa, UYu 0 .R T kuchlanish nolga teng bo'ladi. Tiristorni bunday boshqarish fazaim puls usuli deb ataladi.