4-mavzu: Termodinamikaning 1- qonuni. Ichki energiya. Kengayish ishi. Entalpiya. Entropiya

Termodinamikaning birinchi qonuni tenglamasini e’tiborga olib (4.10) ni quyidagicha yozish mumkin:

• Termodinamikaning birinchi qonuni tenglamasini e’tiborga olib (4.10) ni quyidagicha yozish mumkin:
• Bu tenglamadan shu narsa kelib chiqadiki, agar tizimning bosimi o‘zgarmasdan saqlansa, ya’ni izobarik jarayon (dp=0) amalga oshirilayotgan bo‘lsa, u holda
•  
• dqp=dh, (4.13)
•  
• ya’ni tizimga izobarik jarayonda keltirilgan issiqlik faqat tizim entalpiyasining o‘zgarishigagina sarflanadi.

Entropiya

• Entropiya
• Entropiya (yunoncha, entroria – aylanish, o‘zgarish) termodinamik tizimning holat funktsiyasidir.
• Entropiya termodinamik tizim bilan tashqi muhitning o‘zaro issiqlik almashinuvi jarayonning kechish yo‘nalishini ifodalaydi.
• Ideal gaz misolida entropiyani holat funktsiyasi ekanligini isbotlaylik.
• dq=cpdt – ѵdp (4.14)
• tenglamani 1/T ga ko‘paytiramiz

Tenglamani o‘ng tomoni integrallanadi, ya’ni u qandaydir funktsiyaning to‘liq differentsialidir. Shu funktsiyani s harfi bilan belgilaymiz. Shunday qilib quyidagicha yozish mumkin:

Shunday qilib, ds=dq/T formula bilan aniqlanadigan holat parametri aniqlandi. S funktsiya ichki energiya va entalpiyaga o‘xshab holat funktsiyasidan iborat ekan –uning qiymati holat parametrlari bilan bir qiymatda aniqlanadi. Klauzius kiritgan funktsiya S entropiya deb aytiladi. Entropiya ekstensiv xossa bo‘lib, u ham boshqa ekstensiv kattaliklarga o‘xshab additivlik xossasiga ega. Solishtirma entropiya deb aytiladigan quyidagi

• Shunday qilib, ds=dq/T formula bilan aniqlanadigan holat parametri aniqlandi. S funktsiya ichki energiya va entalpiyaga o‘xshab holat funktsiyasidan iborat ekan –uning qiymati holat parametrlari bilan bir qiymatda aniqlanadi. Klauzius kiritgan funktsiya S entropiya deb aytiladi. Entropiya ekstensiv xossa bo‘lib, u ham boshqa ekstensiv kattaliklarga o‘xshab additivlik xossasiga ega. Solishtirma entropiya deb aytiladigan quyidagi
• kattalik modda massa birligining entropiyasidan iborat bo‘ladi.