4-мавзу. Тадбиркорлик фаолияти. Тадбиркорлик капитали ва унинг айланиши 1

Харажатларнинг намоён бўлиш соҳасига кўра туркумланиши

Харажатларнинг жалб этилиш манбаига кўра туркумланиши

УМУМИЙ ХАРАЖАТЛАР
Ташқи харажатлар
Ички харажатлар
Ишчи кучига сарфлар
Хомашё харажатлари
Ёнилғи-энергия харажатлари
Транспорт-алоқа хизмати харажатлари
Асосий капитал амортизацияси
Ижара ҳақи
Қарз пул маблағлари ва фоизлари
Банк хизмати харажатлари
Меъёрдаги фойда

Ишлаб чиқариш ҳажмининг ўзгаришига таъсирига кўра харажатларнинг туркумланиши

УМУМИЙ ХАРАЖАТЛАР
Доимий харажатлар
Ўзгарувчи харажатлар
Корхона тўлов мажбуриятлари
Хомашё
Солиқлар
Материаллар
Амортизация ажратмалари
Ёнилғи
Ижара ҳақи
Транспорт хизмати
Қўриқлаш хизмати харажатлари
Ишчилар иш ҳақи ва шу кабилар учун харажатлар
Бошқарув ходимлари маоши ва ҳ.к.

Доимий, ўзгарувчи ва умумий (ялпи) харажатларнинг графикдаги тасвири

Ўртача доимий харажатлар доимий харажатларнинг ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдорига нисбати билан аниқланади:
Ўртача умумий харажатлар умумий харажатларнинг ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдорига нисбати билан аниқланади:
Ўртача ўзгарувчи харажатлар ўзгарувчи харажатларни ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдорига нисбати билан аниқланади:

Ўртача умумий, доимий ва ўзгарувчи харажатларнинг эгри чизиқлардаги кўриниши

• бу корхонанинг ишлаб чиқариш қувватларини ва барча банд бўлган ресурслари миқдорини ўзгартириш учун етарли бўлган даврдир.

Узоқ муддатли давр –
маржиналист
самаранинг камайиб бориши қонуни
маълум даврдан бошлаб корхонанинг ишлаб чиқариш қувватларига (масалан капитал ёки ерга) ўзгарувчи ресурслар бирлиги (масалан, жонли меҳнат)ни кетма-кет қўшиб бориш, ҳар бир кейинги ўзгарувчи ресурс бирлиги қийматига камайиб борувчи қўшимча маҳсулот беради.