4-mavzu. Statistik jamlash va guruhlash amaliy mashg’ulot savollari

4-MAVZU. STATISTIK JAMLASH VA GURUHLASH


Amaliy mashg’ulot savollari

1. 
   Statistik svodkalashning statistik guruhlashdan qanday farqli jihatlari mavjud?
   

Svodkalash oddiy va murakab svodkalashlarga bolinadi. ODDIY SVODKALASH deganda olingan malumotlarni guruhlarga bolmasdan toplam boyicha umumiy yakunlarni chiqarish tushuniladi. MURAKKAB SVODKALASH deyilganda malumotlarni dasturda kozda tutilgan belgilar asosida ayrim guruhlarga bolib organish tushuniladi. Jami talabalarni kurslarga va mutaxassisliklarga bolib organish bunga misol boladi. Tor ma`noda svodkalash ham huddi oddiy svodkalash kabi umumiy va guruhiy yakunlarini chiqarish bilan cheklanadi .Statistik guruhlash - bu o’rganilayotgan hodisalarni muhim belgilariga qarab bir xil (turdosh) guruhlar birlashtirishdir.Statistikada guruhlash deb o’rganilayotgan hodisalarni (ob’ektlarni, birliklarni) muhim belgilariga asoslanib turdosh(sifatdosh) guruhlarga (to’plamlarga) birlashtirish yuritiladi. Masalan, aktsioner kompaniyalarni dividend to’lash darajasiga qarab guruhlarga ajratish. Agarda to’plangan ma’lumotlarni jamg’arib umumiy ko’rsatkichlar olish bilan chegaralansak, u holda ular turli statistik to’plamlarga tegishli bo’lishi mumkin, natijada ularning tuzilishi va xususiyatlarini aniqlay olmaymiz. Guruhlashning ahamiyati shundaki, u ma’lumotlarni umumlashtirish va tasavvur qilish uchun ixcham, yaqqol shaklda taqdim etishni ta’minlaydi. Bundan tashqari, guruhlash ma’lumotlarga turli jihatdan ishlov berish va tahlil qilish uchun asos yaratadi. Buning uchun guruhlarni bunyod etish belgisi yoki belgilarini tanlash, tuziladigan guruhlar soni va ularning chegaralarini aniqlash ilmiy tartib-qoidalarga tayanishi kerak.

2. 
   Oraliqli qator nima va u qanday tartibda tuziladi?
   

3. Joriy yil uchun bir tarmoqqa tegishli kichik korxonalarda ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi va asosiy ishlab chiqarish fondlarining o‘rtacha yillik qiymati to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:
1-jadval