4-mavzu: O‘zgarmas tok chiziqli elektr zanjirlari

Ustma-ustlash usuli. Bu usul bilan murakkab zanjirlarni hisoblanganda, zanjirda nechta
E.Yu. K manbaai bo`lsa, shuncha zanjir tuzib olinadi, bunda qarshiliqlar o`z o`rnida qoladi, bunda toklarni yo`nalishini o`zgartirish mumkin. Masalan: 8-rasmdagi zanjirda ikkita E Yu K manbaai bor, demak zanjirni ikkita alohida-alohida EYuK lardan ta`minlangan zanjir deb qarash mumkin. Bu ikkala zanjirlarni alohida–alohida deb hisoblash mumkin, ya`ni ekvivalent qarshiliklarni hisoblab topib, Om qonuniga asosan

8-rasm: Ustma – ustlash usulini hisoblash zanjiri prinsipial sxemasi.

har bir tarmoqdagi toklarni topish mumkin. Berilgan zanjirdagi toklar, bu ikkala zanjirdagi toklarni algebraik yig’indisi deb qarash mumkin, lekin bunda toklarni yo`nalishini hisobga olish kerak bo`ladi. Agar I₁ va I₂ toklarni yo`nalishi bir hil bo`lsa qo`shiladi, aksincha qarama-qarshi bo`lsa аyriladi.

Masala: 8-rasmda berilgan zanjir uchun har bir tarmoqdagi toklarni ustma-ustlash usuli bilan hisoblang. Bunda: R₁R₂2 Om, R₃R₄R₅1 Om, E₁40 V, E₂10 V ga teng.
Echilishi: Berilgan zanjirni ikkita alohida-alohida zanjirga bo`lib olamiz (9-rasm a,b).
Bunda berilgan zanjir uchun tarmoq toklarini, birinchi va ikkinchi zanjir tarmoq toklari orqali ifodalab olamiz: I₁ - ; I₂  ; I₃ - ; I₄  ; I₅ 
Birinchi zanjirni ekvivalent qarshiligini aniqlaymiz:

Om qonuniga asosan birinchi zanjir uchun tarmoqdagi toklarni aniqlaymiz:
Ikkinchi zanjirni ekvivalent qarshiligini aniqlaymiz: Om qonuniga asosan ikkinchi zanjir uchun tarmoqdagi toklarni aniqlaymiz: