4-mavzu: О`zbekistonda jamiyat va shaxs munosabatlarining konstitutsiyaviy belgilari

TO’RTINCHI BO’LIM. MA’MURIY-HUDUDIY VA DAVLAT TUZILISHI XVI - bob. O’zbekiston Respublikasining ma’muriy-hududiy tuzilishi XVII - bob. Qoraqalpog’iston Respublikasi

Qoraqalpog`iston R Navoiy Buxoro Qashqadaryo Surxondaryo Jizzax Samarqand Toshkent Namangan Farg`ona Xorazm Sirdaryo Andijon

No`kus Navoiy Buxoro Qarshi Termez Jizzax Samarqand Toshkent Namangan Farg`ona Urganch Guliston Andijon

Maydoni 167,000 110,800 39,400 28,400 20,800 20,500 16,400 15,300 7,900 6,800 6,300 5,100 4,200

Aholisi 1,400,000 767,500 1,384,700 2,029,000 1,676,000 910,500 2,322,000 4,450,000 1,862,000 2,597,000 1,200,000 648,100 1,899,000

O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining XVI bobida O’zbkiston Respublikasining ma’muriy-hududiy tuzilishini tartibga soluvchi normalar mustahkalangan. Konstitutsiyaning 68-moddasida “O’zbekiston Respublikasi viloyatlar, tumanlar, shaharlar, shaharchalar, qishloqlar, ovullar, shuningdek Qoraqalpog’iston Respublikasidan iborat” ekanligi ko’rsatilgan.

• Viloyat –Ma’muriy-hududiy birlik sifatida O’rta asrlardan ma’lum. Sharqning ayrim mamlakatlari (Afg’oniston, Turkiya va boshqalar), shuningdek O’rta Osiyo xonliklari tarixda viloyatlarga bo’lingan.
• Tuman - O’rta asrlarda Sharqdagi, jumladan Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi ma’muriy-hududiy birlik sifatida e’tirof etilib, hozirda ham ko’pchilik davlatlarda mavjud (MDH mamlakatlari). O’zbekiston sobiq Ittifoq tarkibiga kirgan davrda ularni “rayon” deb atash rasm bo’lgan. Mustaqillikka erishilgandan so’ng ushbu ma’muriy-hududiy birliklarni tarixiy nom bilan ya’ni, “tuman” deb atalishi huquqiy jihatdan mustahkamlandi. Tumanlar hududiy joylashishi nuqtai nazariga ko’ra ikki xil: qishloq tumani va shahar tumanlariga bo’linadi. Tumanlarning chegaralarini o’zgartirish tegishli viloyatlar, Toshkent shahri hokimlarining iltimosnomasiga asosan O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining taklifiga muvofiq Oliy Majlis tomonidan amalga oshiriladi.