Узбекистон бозор иктисодиётига утиш даврида мулкчиликнинг турли хил шаклларини вужудга келтириши асосий максад эмас . Бу факат ишлаб чикаришнигина ривожлантириш ва унинг самарадорлигини оширишнинг барча имкониятларидан тулик фойдаланиш ташаббускорлик ва соглом ракобатни вужудга келтириш учун кулай мухит яратишга каратилгандир .
Узбекистонда мулкни давлат тасарруфидан чикариш ва хусусийлаштириш йуллари, максади ва усуллари
Бозор иктисодиётига утишнинг асосий шарти куп укладли иктисодиётни ва ракобатлашувчи мухитни шакллантириш учун шарт-шароитни вужудга келтиришдан иборат .
Бозор иктисодиётини вужудга келтириш вазифаси утиш даврида мулкчиликда давлат секторининг салмоги анча юкори булган мамла- катларда бу мулкнинг маълум кисмини давлвт тасарруфидан чикариш ва хусусийлаштиришни таказо килади .
Мулкни давлат тасарруфидан чикариш – бу давлат мулки хисобидан бошка нодавлат мулк шаклларини вужудга келтиришдир .
Хусусийлаштириш – бу давлат мулкига эгалик килишнинг давлатдан алохида шахс- ларга утишидир.
Давлат корхонасини хиссадорлик жамиятига айлантириш
Мулкни давлат тасарруфидан чикариш йуллари
Давлат корхонасини жамоа мулкига айлантириш
Давлат мулкини чеялар (вадгер) буйича фукороларга бепул бериш
Мулкни айрим тадбиркорлар ва бошкарувчиларга маълум шартлар буйича бериш
Чэт элликларга сотиш ёки карз хисобига бериш
Давлат мол-мулкини кимошди савдоси оркали сотиш
Пули ёки хакини тулаш оркали
Пулсиз ёки текин
Имтиёзли
Мулкни давлат тасарруфидан чикариш усуллари :
Узбекистонда мулкни давлат тасарруфидан чикариш ва хусусийлаштириш боскичлари
1-боскич . Кичик хусусийлаштириш боскичи
( 1992 – 1993 – й )
-Уй-жой , савдо , умумий овкатланиш , махаллий саноат ва хизмат курсатиш сохасидаги кичик корхоналар хусусийлаштирилди .
-Саноат (енгил , махаллий ) , транспорт , курили шва бошка тармоклардаги урта ва йирик корхоналар ижара хамда жамоа корхоналарига , ёпик турдаги акционерлик жамиятларига айлантирилди .
2-боскич . ( 1994 – 1995 – йиллар )
-Давлат мулкчилигидаги урта ва йирик корхоналар хиссадорлик жамиятларига айлантирилди .
-Ёпик турдаги акционерлик жамиятлари вужудга келтириш ва давлат мулкини танлов асосида сотиш амалиёти жорий килинди .
-Турли мулкчиликка асосланган кичик ва урта бизнес корхоналари ташкил килина бошланди .
3-боскич . Якунловчи боскич .
( 1996-йилдан бошлаб )
-Давлат руйхатига кирмаган барча объект корхоналар давлат тасарруфидан чикарила бошланди .
-Ёпик турдаги акционерлик жамиятлари кенг ахолии катлами шу жумладан чет Эл капитали иштирокини таминлайдиган очик турдаги жамиятларга айлантириб берилди .
Дастурлар асосида боскичма-боскич амалга оширилиши
Максадли ва манзилли йуналтирилганлиги
Туловлилиги
Узбекистонда мулкни давлат тасарруфидан чикариш ва хусусийлаштиришга булган ёндашувнинг хусусиятлари
Хусусийлаштириш амалга оширилаётган ислохотларнинг ички мантикига буйсундирилиши
Хусусийлаштириш жараёни давлат томонидан бошкарилади