4-мавзу: матнли масалаларни ечишда касбга йўналтириш

---

4-МАВЗУ: МАТНЛИ МАСАЛАЛАРНИ ЕЧИШДА КАСБГА 
ЙЎНАЛТИРИШ. 
1. 
Интеграциялаш ҳақида умумий тушунча. 
2. 
 Математикани ўқитишнинг амалий ва тадбиқий йўналишлари 
ҳақида тушунча. 
3. 
Математик моделлаштириш ҳақида тушунча 
4. 
Касбга йўналтириб ўқитишда математик моделлаштиришнинг 
ўрни 
 
Математика ўқитишнинг масалаларидан бири – ўқувчиларни ишлаб 
чиқариш жараѐнида фикрни жамлашга ўргатиш жараѐнларнинг айрим 
томонларини функционал боғлиқликда кўра олиш, агар иложи бўлса, улар 
орасидаги миқдорий муносабатларни очиб бериш. Таълим учун шундай 
амалий материални танлаш керакки, у ўқувчиларга математикани фан 
сифатида тушунишларига ѐрдам бериш билан биргаликда бу материални 
эгаллаш ўқувчиларда математик билимларни ишлаб чиқариш меҳнатида 
фойдаланиш кўникмасининг ҳосил бўлишига имкон ярацин. 
Амалий машғулот, текширув-синов дарсларида касбга йўналтирувчи 
масалалардан фойдаланиш вақтида ўқувчиларнинг билим даражасига қараб, 
табақалаштириш мақсадга мувофиқдир. Бунда бутун синф учун бир хил 
мисоллар танланади, фақат бу мисолларнинг шартига ўзгартиришлар, 
ѐрдамчи таърифлар, формулалар киритиб ѐки уларни чиқариб ташлаш йўли 
билан масала осонлаштирилади ѐки мураккаблаштирилади. Биринчи 
даражали (енг юқори) мисоллар энг кучли ўқувчилар учун мўлжалланган 
бўлиб, бунда керакли формулалар ўқувчининг ўзи томонидан аниқланиб, 
мутлақо мустақил равишда ечилади. 
Математика ўқитувчиси ҳам, бошқа умумтаълим фанлари ўқитувчилари 
ҳам ҳар бир дарсда ўқувчилар томонидан турли ҳисоблашларни бажариш 

---

жараѐнида юзага келаѐтган қийинчиликлар сабабларини ўз вақтида 
ўрганишлари ва таҳлил қилишлари лозим.
Тажриба шуни кўрсатадики, кўп ҳолларда қуйидагилар асосий сабаб 
бўлиши мумкин: бошқа умумтаълим фанларини яхши ўзлаштирилмагани
ѐки ўқувчилар математиканинг тегишли бўлимидан етарли даражада 
билимга эга бўлмаслиги.
Шунинг учун ҳар бир фан ўқитувчиси математикадан етарли даражада 
билимларни эгалламасдан туриб, бошқа фанларни яхши ўзлаштиришда 
қийинчиликларга дуч келиши, келгуси ҳаѐти давомида ўз моддий ва 
маънавий эҳтиѐжларини қондиришда муаммоларга дуч кулишини 
ўқувчиларга тушунтириб бориши талаб этилади.
Юқоридаги фикрлар фанларни интеграциялаш (лотинча “интегер” - 
“умумийлик”, “интегерара” - “умумийликни тўлдириш, яратиш,