4-mavzu. Kredit riski

Likvidlik koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:

Likvidlik koeffitsienti mijozning aylanma kapitali strukturasini baholash asosida yaqin kelajakda kredit tashkilotidan olgan kreditlarini tezkor (tezkorlik) va o`z vaqtida to`lay olish qobiliyati hisoblanadi. Likvidlik koeffitsienti 1,5 va undan yuqori bo`lsa, korxona yuqori kreditga layoqatlilik darajasiga erishgan bo`ladi.

L

Yuqoridagi misoldagi ma`lumotlar asosida likvidlilik koeffitsientini hisoblaymiz:

Qoplash va likvidlik koeffitsientlarini topishda, qisqa muddatli majburiyatlarni to`g`ri hisoblash talab etiladi. Qisqa muddatli majburiyatlar, bugalteriya balansining passiv qismidagi majburiyatlar bo`limidan olinadi.

Kredit tashkilotlaridagi kredit inspektorlari mijozning kreditga layoqatliligini tahlil qilishda, balansdagi asosan (joriy aktivlari va majburiyat bo`limidagi) moddalarning tarkibiy o`zgarishlarini ko`rib chiqadilar. Bu albatta, xavf-xatarni baholashni yengillashtiradi.

Muxtoriylik koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:

Korxona kreditga layoqatliligi tahlili uchun kerak bo`ladigan keyingi ko`rsatkich – bu mustaqillik (muxtoriylik) koeffitsientidir. Ushbu koeffitsient 0,6 dan, ya`ni 60 %dan yuqori bo`lsa, kredit xatari eng kam hisoblanadi. Bu koeffitsient 30 % dan, ya`ni 0,3 dan kam bo`lmasligi lozim. Bu ko`rsatkichni hisoblash uchun korxonaning balans bo`yicha o`z mablag`lari manbalari ya`ni, balans passivining birinchi bo`linmasi summasi jami passiv summasiga bo`linadi.

3-misol. Quyidagi ma’lumotlar asosida aksiyadorlik jamiyatining uzoq muddatli bank krediti olish uchun kreditga layoqatlilik ko‘rsatkichlaridan muxtorlik koeffitsientini hisoblang:

• asosiy vositalar qoldiq qiymati: 365,0 ming so‘m;
• tovar moddiy zaxiralari va xarajatlari: 10600,0ming so‘m;
• debitorlik qarzlari: 430,0 ming so‘m;
• pul mablag‘lari: 2,0 ming so‘m;
• uzoq muddatli majburiyatlar: 345,0 ming so‘m;
• joriy majburiyatlar: 10700,0 ming so‘m;
• o‘z mablag‘lari manbalari: 3435,0 ming so‘m.

Yechish: Korxonaning kreditga layoqatlilik ko‘rsatkichlaridan muxtorlik koeffitsienti quyidagi formula bilan yechiladi:
.