4-mavzu: korxona-tadbirkorlikning tashkiliy ko’rinishi. Reja korxona tushunchasi va uning belgilari

Xususiy tadbirkorlikni ro’yxatdan o’tkazish xususiyatlari.

1. 
   Ro’yxatdan o’tkazish tuman, shahar, hokimiyatlari tomonidan bir vaqtning o’zida soliq tashkilotlari ham hisobga olish tamoyili bo’yicha amalga oshiriladi;
   

2. 
   Ro’yxatdan o’tkazganlik to’g’risidagi qaror ro’yxatdan o’tkazuvchi tashkilot tomonidan jismoniy shaxs kerakli hujjatlar Bilan birgalikda ariza topshirgan paytdan 3 kundan kechiktirmay qabul qilinadi. Agar, murojaat etuvchi rad javobini asossiz deb hisoblasa, u bu qaror ustudian sudga shikoyat qilish huquqiga ega;
   
3. 
   Muhr va tamg’ani tayyorlashni rasmiylashtirishga ichki ishlar tashkilotidan ruhsat olish va tegishli davlat tashkilotlarida hisobga qo’yishning umumiy muddati zarur hujjatlar Bilan birgalikda ariza topshirilgan vaqtdan boshlab 8 ish kunidan oshmasligi kerak;
   
4. 
   Jismoniy shaxsga ariza ko’rsatilgan vaqtga ro’yxatdan o’tkazganligi to’g’risida guvohnoma bank yoki aholidan to’lovlarni qabul qiladigan boshqa kredit tashkiloti orqali ro’yxatdan o’tkazish uchun to’lov to’langanligi to’g’risidagi hujjat taqdim etilgandan keyin beriladi (Ushbu guvohnoma xususiy tadbirkorlarga bankda hisobraqam ochishda, muhrni va boshqa rekvizitlarni tayyorlashda, muhandislik kommunikatsiyalariga bog’lanishda (gaz tarmog’i, energiya ta`minoti, suvdan foydalanish, issiqlik ta`minoti, kanalizatsiya va h.k.)) ruhsat olishda asos bo’ladi;
   
5. 
   Ro’yxatdan o’tgandan keyin xususiy tadbirkor bankka murojaat qilishi shart va amaldagi qonunchilik asosida alohida faoliyat turi Bilan shug’ullanish uchun litsenziya olish haqida vakolatli davlat tashkilotiga murojaat qilishi lozim.
   

Davlat ro’yxatidan o’tish uchun xususiy tadbirkor ro’yxatdan o’tkazuvchi tashkilotga quyidagilarni taqdim etadi:

1. 
   O’rnatilgan shakldagi ariza;
   

2. 
   Pasport;
   
3. 
   Rasm;
   
4. 
   Ro’yxatdan o’tkazish yig’imining to’langanligi to’g’risidagi hujjat;
   
5. 
   Muhr va tamg’a izi tushirilgan uch nusxadagi namuna kartochkasi.
   

Korxonani tashkil etish quyidagi bir qator bosqichlarni o’z ichiga oladi:
1. Korxonani tashkil etish uchun ta`sichilar majlisini o’tkazish;
2. Ta`sis hujjatlarini tayyorlash;
3. Bankda muvaqqat raqam ochib, ro’yxatdan o’tkazish vaqtida ustav fondining bir qismi unga qo’yiladi;
4. Aktsiyalarni sotishni tashkil etish, ta`sis majlisini chaqirish (AJ uchun);
5. Identifikatsiya qilish va korxonaga firma nomini berish;
6. Korxonani davlat ro’yxatidan o’tkazish uchun yig’im to’lash;
7. Hujjatlarni ro’yxatdan o’tkazuvchi tashkilotga taqdim etish;
8. Muhrni tayyorlash O’zbekiston Respublikasi IIVning tegishli tashkilotlarida oshirish;
9. Bank hisob raqamini ochish;
10. Alohida faoliyat turlarini amalga oshirish uchun zarur litsenziya olish;
11. Tegishli tashkilotlarda xonalardan foydalanish va muhandislik kommunikatsiyalariga bog’lanish uchun ruxsat olish;
12. Moliyaviy-buxgalteriya hujjatlarini sotib olish va buxgalteriya hisob kitoblarini ochish, aktsiya va obligatsiyalarni emissiya qilish va sotish (AJ uchun ommaviy obuna asosida).
Xususiy tadbirkorlikning afzallik jihatlari:

1. 
   xususiy tadbirkorlik Bilan shug’ullanish uchun ruhsat olish xo’jalik shirkatlariga keyin, nisbatan soddalashtirilgan: xusuiy tadbirkor davlat ro’yxatidan o’tganidan keyin, yuridik shaxs tashkil qilmay faoliyat yuritishi mumkin. Bunda xususiy tadbirkor bankda hisob ochishi va o’z hamkorlari bilan naqd pulsiz hisob-kitobni amalga oshirishi mumkin;
   

2. 
   soliqqa tortishning soddalashtirilgan tizimi qo’llaniladi: masalan, faqat yagona soliq to’lovi asosida soliq to’lanishi yoki oylik stavka asosida to’lanib, uning miqdori faoliyat turi bo’yicha aniqlanadi va turli hududlarda turlicha bo’lishi mumkin.
   

Xususiy tadbirkorlikning zaif jihatlari:

1. 
   kreditlash imkoniyatlarining cheklanganligi;
   

2. 
   o’zining bor mulki bilan javobgarligi;
   
3. 
   faoliyatni kengaytirish va rivojlantirishning imkoniyatlari cheklanganligi yoxud bu tashkliy-huquqiy o’zgarishlarga olib kelishi.
   

Mas`uliyati cheklangan hamda qo’shimcha mas`uliyatli jamiyatlar to’јrisidagi qonun hujjatlari «Mas`uliyati cheklangan hamda qo’shimcha mas`uliyatli jamiyatlar to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuni va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir.