4-mavzu: Kоd haqida tushuncha Reja: ebcdic kodi. Ascii kodi. Bcd kodlari ebcdic kodi

ASCII kodi
ASCII (ingl. American Standard Code for Information Interchange) — bosma belgilar va boshqa maxsus kodlar uchun Amerika Qo‘shma Shtatlari standartkodlash jadvali. Ingliz tilining amerika variantida esqi shaklida aytiladi, Buyuk Britaniyada esa asqi shaklida ko‘proq aytiladi; o‘zbekchada ham asqi shaklida aytiladi. ASCII o‘nlik sonlar, lotin va milliy alifbolar, tinish belgilari va boshqaruvchi belgilarni tasvirlovchi kodlashlarni o‘z ichiga oladi. Dastlab 7-bitlik qilib yaratilgan, keyinchalik 8- bitlik baytga oʻtkazilgan ASCII 8-bitlikning yarmi deb qabul qilina boshlandi. Komputerlarda odatda 8-bit va kod jadvalining ikkinchi yarmi bilan ishlangan ASCII kengaytmasi foydalaniladi (masalan KOI-8).
Buning uchun ma’lumotlar kodlanadi. Misol tarika- sida Morze kodi, ASCII kodi, hisoblash texnikasida foydalaniluvchi ikkilik kodi kabilarni keltirish mumkin. Bilim mavjudlikni bilishning amaliyot orqali tekshirilgan natijasi bo‘lib, mavjudlikning inson ongida to‘g‘ri aks etishidir. Barcha obyektlar kabi axborot ham ma’lum xususiyatlarga ega. Axborotga qo‘yiladigan asosiy talablarga bir qiymatlik, foydalilik, tezkorlik, aniqlilik, ishonchlilik, barqarorlik, to‘liqliklarni kiritish mumkin. Axborotning bir qiymatlik bo‘lishi uning barcha iste’molchilar tomonidan bir ma’noda qabul qilinishini ta’minlaydi. Kompyuter yaratilishida aynan ikkilik sanoq tizimiga ko‘proq moyillik bildirilgan. Chunkn texnik qurilmada ikki qarama- qarshi fizik holat (ikki qarama-qarshi yo‘nalishdagi magnitlanganlik, qurilmadan elektr tokining o‘tishi va o‘tmasligi, kondensatorning zaryadlanganligi va zaryadlanmaganligi va hokazo)larni qo‘llash juda ham qulay. Kompyuterda bit axborotning eng kichik o‘lchov birligi hisoblanadi. EHMda ASCIIning tasvirlanishi Kompyuter xotirasiga yoki tashqi axborot tashuvchiga yozilgan axborot hajmi uning ikkilik simvollar bilan yozish uchun kerak bo‘lgan miqdor bilan o‘lchanadi.
EHMda ASCIIning tasvirlanishi

Yunikod ham simvollarni kodlash standarti bo‘lib, unda har bir simvolga 2 bayt to‘g‘ri keladi. Shu sababli dunyodagi barcha tillarning simvollarini yunikodda tasvirlash mumkin. Aloqa tizimlari orqali axborotlarni uzatish tezligi bodlarda (1 bod = 1 bit/s) o‘lchanadi. Xususan, biror qurilmaning o‘tkazish qobiliyati 28 kilobod deb aytilsa, bu ushbu qurilma orqali sekundiga 28 mingta bitni uzatish mumkin ekanligini bildiradi.