4. ma’ruza : Kesimlar. Detallarga kesim berish

---

4. MA’RUZA
: 
Kesimlar.
 
Detallarga kesim berish
Reja: 
4.1 Kesimlar. Detallarga kesim berish
4.2 Buyumlarni tasvirlashda ishlatiladigan shartliliklar va soddalashtirishlar 0‘z DSt 
2.305:2003 
4.1 
Kesimlar 0‘z DSt 2.305:2003 
Kesim 
deb bir yoki bir necha tekislik bilan buyumni fikran kesilganda hosil 
bo‘lgan kesim yuzasining tasviriga aytiladi. Kesimlarda qirqimlardan farqli ravishda 
kesuvchi tekislik bilan kesilgan yuzaning o‘zi tasvirlanadi. 
Kesimlarning chiqarilgan (
4.1-rasm
, a) va ustiga chizilgan (
4.1-rasm 
, b) turlari 
mavjud. Ko‘proq chiqarilgan kesimlarni qo‘llash maqsadga muvofiq bo‘ladi. Ularni 
asosiy ko‘rinishlarni uzib orasiga joylashtirib ko‘rsatish ham mumkin (
4.1-rasm
, 
v).
4.1-rasm 

---

 
4.2-rasm 
Kesim yuzalarining qurilishi va holati strelka ko‘rsatgan yo‘nalishga mos kelishi 
shart. Kesimni chizmaning ixtiyoriy joyida joylashtirish mumkin. Kesuvchi 
tekisliklarning holati buyumning normal ko‘ndalang kesimiga mos kelishi kerak. 
Kesim yuzaning rasmi kesuvchi tekislikni proeksiya tekisliklaridan birortasiga 
nisbatan parallel holatga kelguncha aylantirib olinadi.4.3-4.4
 rasm
4.3-rasm 4.4-rasm 
Bitta detalga tegishli bir nechta bir xil kesimlarni bir xil harf bilan belgilanishiga 
yo‘l qo‘yiladi. Masalan,
4.5-rasm
dagi 
A-A
kesim. 
4.5-rasm

---

Aylanish o‘qiga radial yo‘nalishda perpendikulyar o‘yilgan konussimon (
4.5,a-