4-laborotoriya ishi (4 soat)

Tyagonaporomerlar- -20 kPa dan +20 kPa gacha diapazondagi o’lchov vakuummetri

Qoldiq bosim vakuummetri – chuqur vakuum yoki qoldiq yani absolyut bosim 200 Pa dan past bosimni o’lchash uchun mo’ljallangan vakuummetr

Differinsial manometr – bosimlar farqini o’lchash uchun mo’ljallangan qurilma.

Bosim o’zgartgich qurilmalar ishlash prinsipiga ko’ra quyidagilarga bo’linadi:

• 
  Suyuqlikli;
  
• 
  Porshenli;
  
• 
  Deformatsion (prujinali);
  
• 
  Ionizatsiyalangan;
  
• 
  Issiqlik;
  
• 
  Elektrik va h.k.
  

Tenzorezistorli bosim o’zgartirish o’lchov asbobi.

Tenzorezestorli bosim o’zgartirish o’lchov asbobi mavjud bosim o’zgartgichlar ichida tenzorezestorli bosim o’lchov asbobi yuqori darajadagi aniqligi, qulayligi, kichik enersiyaliligi bilan , kam energiya sarflashi va kichik gabaritli o’lchami bilan ajralib turadi. Tenzometrik bosim o’zgartgichlar ketma-ket ulangan 1-o’lchov o’zgartgichi – sensor (sapfirli membrana ko’rinishida ishlangan, va unga teshish yo’li bilan 4 ta tenzorezistor ko’prik sxema usulida o’zaro bog’langan(ulangan) , shunga qaramay ulardan iktasi (+) va iktasi (-) sezgirlikka ega ) va yana joydagi manfiy (-) aks aloqa qilish elektron kuchaytirgichdan tashkil topgan. Bu ko’rinishidagi bosim o’zgartgich tarkibida deformatsiyalanuvchi, sezgir element ko’p hollarda tenzorezestor yopishtirilgan yo teshib o’tkazilgan membranani tasvirlaydi. Tenzorezistorlarning ishlashi o’tkazgichlar va yarim o’tkazgichlarning deformatsiya jarayonidagi qarshiliklarini o’lchash jarayoni termoeffektga asoslangan.

Tenzomodulli richag – membrana tipidagi tenzorezistorli bosim o’zgartgich o’lchov asbobi 4.1-rasmda tasvirlangan.



4.1-rasm. Tenzorezistorli tenzomodulli richag – membrana tipidagi bosim o’zgartgich o’lchov asbobi

Membranalar tashqi kontur bo’yicha asos (10) ga mahkamlangan va tenzomodul richagi uchiga mahkamlangan.Markaziy shtok (8) bilan o’zaro boglangan.Bosim farqi tenzorezestor qarshiligiga olib keluvchi tenzomodul (3) membranalari (2 va 9) egilishiga olib keladi.Elektr signali tenzomoduldan germetik hulosa (5) orqali sozlangan elektr qurilma (6) ga uzatiladi.Bu qurilma yordamida tenzorezistorlar qarshiliklari o’zgarishi masofaviy uchqunga havfsiz bo’lgan (2) quvurlari yo’nalish bo’ylab iste’mol bloki (blok pitaniya – 7)ga yuboriladigan unifikatsiyalangan chiqish tok signali (0-5,0-20,4-20 mA)ga almashtiriladi.Siyraklashgan (vakuum) tenzorezistorlarida ortiqcha bosim va absolut bosimni o’lchash bloki sharoitga qarab analogli tarzda ishlatiladi. Tenzorezistor bosim o’zgartirgich asbobning ishlash prinsipi aks aloqalari operatsion electron kuchaytirgich manfiy kirish qismiga uzatilayotgan tokni ta’minlaydi.O’lchanayotgan bosimning o’zgarishi signali musbat kameraga ,atmosfera bosimi o’zgarishi signali esa manfiy kameraga keladi.Natijada bosimlar farqi urinishlar farqiga o’z navbatida termorezistorning nisbiy uzunlikni va teng nisbiy qarshilikni o’zgarishi bilan kuzatiladigan termorezistor membranasiga shtok orqali o’zgartiriladi.Qarshilikni o’lchash ko’prik sxema yordamida zo’riqishlar farqiga,keyin esa electron kuchaytirgich yordamida unifikatsiyalangan chiqish tokiga o’zgartiriladi.