4-жадвал. Оҳангарон ҳавзасининг археологик ёдгорликлари

2.69. Сигантепа (Алжартепа) Бўка туманининг Алхажар қишлоғи шимоли-шарқий чеккасида, Сирдарёдан 1,6 км. шимоли-шарқда жойлашган. Кординатаси: 40°39'33.25" С; 69°3'15.36" В. Унинг умумий майдони 7,5 га.га яқин бўлиб, ўртасида баландлиги 15 м.ча келадиган, атрофи айланасига хандақ билан ўралган тепаликда арк (майдони 0,7 га.) ўрни жойлашган. Унга жануб томондан кирилган. Топилган сопол парчаларининг усти қаймоқ рангида ангобланган. Бу каби ангобланган буюмлар VI-VIII асрларда кенг тарқалган.
2.70. Номсиз тепалик 32 Сирдарёнинг ўнг соҳилида, Шоҳруҳиядан 0,5 км. шимолда жойлашган⁵. 1966 йилда ЧҚАО томонидан қайд этилган. Унинг 120х120 м. атрофида сақланган ҳудуди хом ғиштдан қилинган девор билан ўралган. Бу ердан XVI-XVII асрларга оид материаллар топилган. Бу сана унинг хонликлар давридаги қалъалардан бири бўлганлигини англатади.
3. Дафн иншооти қурилмалари. Оҳангарон ҳавзаси аҳолисининг антик давр, илк ва ривожланган ўрта асрлардаги турмуш тарзини акс эттирадиган археологик объектлар орасида марҳумларни дафн этиш учун мўлжалланган иншоотлар ўзига хос ўрин тутади. Улар орқали бу даврда яшаган аҳолининг эътиқоди, урф-одати билан боғлиқ маълумотларни олиш мумкин. Уларни қуйидаги тартибда таснифлаб чиқдик:
3.1. Тўйтепа Мингтепаси Нурафшон шаҳрининг шарқий қисмидаги Ғишт заводи ҳудудидан бошланиб, 1,5 км. масофага чўзилган созтупроқли қабр қўрғонларидан иборат⁶. 1928 йилда М.Е.Массон томонидан текширилган¹. Ўрганилган қўрғонларининг вужудга келиш санаси мил. I асрлар билан белгиланади.
3.2. Туябўғизтепа қабрлари Туябўғиз сув омбори ҳудудида жойлашган². 1959-1961 йилларда Т.Аъзамхўжаев³ томонидан ўрганилган. Улар созтупроқдан қилинган қўрғонлар бўлиб, баландлиги 2 м.га, диаметри 15-20 м.га етади. Уларнинг бир қисми очиб кўрилганда қабрлар катакомба усулида эканлиги аниқланган. Қабрлардан меҳнат қуроллари, хўжалик буюмлари, тақинчоқлар топилган. Уларнинг иккинчи қисми пахсадан қилинган қабрлар бўлиб, улар ичида остодон сағаналар борлиги аниқланган. Бу қабр қўрғонларнинг даврий санаси V-VIII асрлар билан белгиланади.
3.3.