4. Axborot jarayonlarining dasturiy ta’minoti

Umumiy  ta’minlashda

  operatsion  tizimlar  va  texnik  xizmat  ko’rsatish 

dasturlarini amalga oshirilishi tushuniladi. 

 

4.

Maxsus  muammoli  ta’minlashda

  muammoli  masalalar  yechimining 

dasturiy paketlari ishlab chiqilib, kompyuterda  yechiladi. Demak, har qanday 

iqtisodiy jarayon muammolari  dasturlash tizimlari orqali hal qilinadi. 

. 

 

4.4-rasm. 

4.3-rasm. 

Dasturiy ta’minot 

Kompyuter va 

axborot 

Dasturiy ta’minot 

turlari 

 

Fayllar va faylli strukturalar 

 

Tizimli dasturiy ta’minotlar va 

dasturlashtirish tizimlari 

 

Ko’p pog’onali faylli 

strukturalar 

 

Operatsion 

tizimlar  

 

Foydalanuvchi 

interfeysi 

 

Dasturiy ta’minot (DT) turlari 

 

Tizimli dasturiy 

ta’minot 

 

Amaliy dasturiy 

ta’minot 

 

Instrumental 

(uskunaviy) DT 

 

---

4.Urdushev X. Informatika va axborot  texnoljgiyalari. SamQXI.uz

 

 

7 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tizimli  dasturlar 

o’

zida

:

    axborotlarni 

q

idirish  va 

q

ayta  ishlashni  tashkil 

q

ilishning  bazaviy  funksiyalarini;  kompyuterni  tarkibiy 

q

ismlarini  ishlashi 

ta’minlash va foydalanuvchini kompyuter bilan 

q

ulay mulo

q

ot 

q

ilishiga imkoniyat 

yaratish funksiyalarini  mujassamlashtiradi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Uskunaviy 

dasturiy 

ta’minotga

, 

yangi 

dasturlar 

yaratish 

uchun 

qo’

llaniladigan  intrumental vositalar mansub b

o’

ladi. Masalan, 

S++, QuickBASIC, 

Pascal, Vizual Beysik Delphi

 va bosh

q. 

 

 

 

 

 

 

 

Oraliq  dasturiy  ta’minot

,  u  tizimli  va  foydalanuvchi  oralig’ida  joylashuvchi 

ta’minotdir.    Oraliq  dasturiy  ta’minotlar  foydalanuvchilar  bilan  bevosita 

Uskunaviy  dasturiy  ta’minot

  –  yuqori  darajali  dasturlash  tillari  bo’lib, 

ular  dasturiy  ta’minotlar,  shu  jumladan  tizimli,  amaliy  va  oraliq  dasturiy 

ta’minotlar ishlab chiqishga  mo’ljallangandir. 

Uskunaviy dasturiy ta’minot

 

Amaliy  dastur  ta’minot

  (application  software)  –  bu  foydalanuvchilar 

vazifalarini bajarishga mo’ljallangan va do’stona foydalanuvchi interfeysiga ega 

bo’lgan dasturiy ta’minotdir.   

Amaliy  dasturiy  ta’minot  kompyuterning  apparat  ta’minoti  bilan  bevosita 

o’zaroaloqa  qilmaydi.  Masalan,  bunga    matn  prosessorni,  grafik  muharirlari, 

elektron  jadvallar,  buxgalteriya  dasturlari  kabi  foydalanuvchi  topshiriqlarini 

kirituvchilarni keltirish mumkin.