4-amaliy mashg`ulot. Mavzu: Metallarni to’g’rilash va kesish, Metallarni egish

3-mashq. Egri chiziqli ariqchalar o’yish

1. Ariqchalarni rejalash.		1. Taxtacha (qo’yma) yuzasi bo’r zritmasi bilan qoplanadi va shablon bilan ariqchalar rejalanadi. Rejalash chiziqlari kernlanadi.
2. Ariqchalar o’yish.		2. Bir o’tishda qalinligi 1,5—2 mm.li qirindi olinib, ariqchalar ochiladi. Kesib kirish chuqurligi ariqcha qiyaligi bilan me’yorlanadi. Ishlov berilayotgan materialga qarab, kesish tirsak yoki barmoq zarb qo’llanilib bajariladi. Ariqchalar chuqurligi eniga qarab tekislanadi.
4-mashq. Metallni sandon taxta ustida kesish
1. Metall tasmani kesish.		1. Kesish joylari (chiziqlar) ikki tomondan bo’r bilan belgilanadi. Metall tasma sandon-taxtaga qo’yiladi, zubilo chiziqqa to’g’ri o’rnatiladi va tasma dastlab bir tomondan taxmiian yarim qalinlikda chala kesiladi (qalinligiga qarab tasma tirsak yoki elka zarb qo’llanib kesiladi).
2. Dumaloq va kvadrat chiziqlarni kesish.		2. Kesish joyi bo’r bilan hamma tomon-dan belgilab chiqiladi. Kesish paytida chiziq aylantirilib, hamma tomondan chala kesib o’tiladi. Kesiladigan bo’lak sindirib olinadi.
3. Metall listini kesish.		3. Qalinligiga qarab, list bir necha o’tishda kesiladi.Birinchi o’tishda zubilo rejalash chizig’iga o’rnatilib, list chala (tirsak zarbi bilan) kesiladi. Keyingi o’tishlar ham zubiloni yasalgan iz bo’ylab surish orqali bajariladi (qalinligiga qarab list elka yoki tirsak zarb berib kesiladi). Kesish engil zarb bilan tugallanadi.
4.Metall listidan zagotovka kesib olish.		4. Avval metall listi chala kesilib, so’ng zagotovka to’la kesib olinadi. Kesishda zagotovka rejalangan shaklining har tomonida 1,5—2 mm masofa qoldiriladi.