4 a gap bo'laklari Shahlo

Gap 

bo’laklari 

Murakkab 

gap 

bo’laklari 

Bosh 

bo’laklar 

Ikkinchi 

darajali 

bo’laklari 

Soda gap 

bo’laklari 

 

 

 

Kesim 

To’ldiruvchi 

 

 

Aniqlovchi 

 

Hol 

 

 

---

 

 

44

Yirik hajmdagi bunday mavzularning oxirgi darsini zamonaviy ta`lim 

texnologiyalariga tayangan holdayakunlovchimashg‘ulot yoki konferentsiya 

darslarini tashkil qilib yakunlash o‘ziga xos mazmun-mohiyatga, pedagogik 

maqsadga tayanadi.  Bunday darslarda pedagogik muhit ham,  o‘quvchilarning 

qiziqish va intilishlari ham faol tusga kiradi, ta`lim samaradorligi oshadi.  

“Keyingi  yillarda  tashabbuskor,  izlanuvchan  o‘qituvchilar  tomonidan 

qo‘llanilayotgan  bahs-munozara,  sinov,  matn  yaratish,  yozma  ishlar,  nazm, 

konferentsiya,  sayohat,  stsenariyli  dars  kabi  noan`anaviylik  juda  foydali  bo‘lib, 

dars  jarayonida  o‘quvchi  o‘quvchilar  ham  faol  ishtirok  etishga  muvaffaq 

bo‘lmoqdalar. 

Konferentsiya  darslari  yakuniy  mashg‘ulotning  bir  shakli  bo‘lib,  bunday 

darslar maxsus tayyorgarlikni talab qiladi. 

Konferentsiya  darslarida  o‘quvchilarning  mavzu  yuzasidan  ma`ruzalari 

tinglanadi,  shoir  va  yozuvchilarning  asarlaridan  yod  olinadi,  dramatik  asarlardan 

parchalar  sahnalashtiriladi,  gramplastinka  va  magnit  lentalaridan  kuy  tinglanadi, 

adabiy o`yinlardan va texnik vositalardan foydalaniladi. 

Konferentsiya  tarzda  o‘tkaziladigan  darsda  o‘quvchilar  o‘rganilgan  asarning 

tarbiyaviy  ahamiyatini  dasturdagi  an`anaviy  darslardan  ko‘ra  chuqur  anglab 

etadilar.  Ma`ruzalarni  tayyorlash  jarayonida  ularda  qo‘shimcha  manbalardan 

foydalanish malaka va ko‘nikmasi shakllanadi”

16

. 

Shunga ko‘ra, maktabda  gap bo‘laklarining grammatik xususiyatlari o‘rganib 

bo‘lingach,  oxirgi  darsni  konferentsiya  tarzida  tashkil  qilish  maqsadga  muvofiq. 

Bunda  o‘qituvchi  o‘quvchilarga  gapning  ikkinchi  darajali  bo‘laklari  bilan  bog‘liq 

mavzular  yuzsasidan  ma`ruza  tayyorlab  kelishni  topshiradi.  Shuningdek,  gapning 

ikkinchi  darajali  bo‘laklari  faol  ishtirok  etgan  ayrim  g‘azallar,  she`rlardan  tanlab 

yod  oldiradi  va  dars  jarayonida  mazkur  she`rlarni  ifodali  ayttirib,  ular  matnidagi 

gap  bo‘laklarini aniqlash  mashqlarini bajartiradi.  Darsda  integratsiyani ta`minlash 

uchun  esa  ayrim  g‘azallarning  qo‘shiq  qilib  kuylangan  variantidan  ham 

                                                            

16

B.Тo‘хliyev, М.Shamsiyeva, Т.Ziyadova. O‘zbek tili o‘qitish metodikasi. –Т.: “Yangi asr avlodi”, 2010, 49-b. 

---

 

 

45

foydalanish  mumkin.  Bunday  shaklda  tashkil  qilingan  darslarda  o‘quvchilar 

mustaqil  ma`ruza  tayyorlash  jarayonida  qo‘shimcha  ilmiy-badiiy  adabiyotlardan 

foydalanishadi,  sintaktik  tahlil  malakalarini  rivojlantirishadi,  bir-birilarining 

tayyorlagan  ma`ruzalarini  tinglab,  o‘z  munosabatlarini  bildirishadi,  bahs-

munozaraga  kirishishadi.  Bu  esa,  o‘z  navbatida,  o‘rganilgan  mavzularning 

mustahkamlanishiga, ona tili darslarining qiziqarlilik darajasini oshirishga munosib 

yordam beradi.