4-5-Mavzu. Kompyuterlarni tashkil qilishning raqamli mantiqiy asoslari

Ai 
Bi 
Pi-1
Si 
Pi 
0
0
0
0
0
0
1
0
1
0
1
0
0
1
0
1
1
0
0
1
0
0
1
1
0
0
1
1
0
1
1
0
1
0
1
1
1
1
1
1
Ai
Bi
Pi-1
Si
Pi
∨

---

Yarim summator
Bir razriyadli yarim summatorni (half adder) qaraymiz. 1-rasmda 
kursatilgandek yarimsummator ikkita kirish (A va B) va ikkita 
chiqishga (S va C
out
) ga ega. S – bu A va B lar yig’indisi. Agar 
ikkala A va B 1 ga teng bo'lsa, u holda S ning chiqishi 2 ga teng 
bo'lishi kerak, bunday sonni bitta ikkilik razriyad sifatida ko'rsatish 
mumkin emas. Bunday holda, natija C
out
-ni keyingi bitga o'tkazish 
bilan birga ko'rsatiladi. Yarim summatorni XOR (inkor YOKI) va 
AND (mantiqiy VA) elementlaridan qurish mumkin.
Ko’p razriyadli summatorda C
out
chiqish keyingi razriyad kirishiga 
ko’chirilib bog’lanadi. Masalan, 2-rasmda ko’chirish biti ko’k 
rangda ko’rsatilgan va u bir razriyadli summatorning 1-chi razriyad 
chiqishi C
out
va summatorning keyingi razriyad C
in
kirishi 
hisoblanadi.
Shuningdek, yarim summatorda oldingi razriyadning C
out
chiqishi 
bilan aloqa qiladigan C
in
ko’chish kirishi mavjud emas. To'liq 
summatorda bunday kirish mavjud.
1-rasm.