4- laboratoriya ishi Avtomatik ko’prikning gradirofka harakteriskasini o’rganish

---

4- Laboratoriya ishi
Avtomatik ko’prikning gradirofka harakteriskasini o’rganish. 
 
Muvozanatlashtirilmagan ko’priklar haroratni o’lchash uchun qarshilik 
termometrlari bilan birgalikda ham qo’llaniladi. Ammo ulardan gaz 
analizatorlarida, kontsentratometrlarda va qator o’lchash vositalarida 
foydalaniladi. 
Muvozanatlashtirilmagan ko’priklar haroratni bevosita o’lchash imkonini beradi. 
Bu mazkur termometrning tajribada qo’llaniladigan muvozanat ko’prigidan 
afzalligidir. 
(9.9) 
bunda К (
larda) ushbu qiymatga teng: 
(9.10) 
Muvozanatlashtirilmagan 
ko’priklarning 
afzalliklariga 
sxemasining 
muvozanatlashtiradigan qo’rilmani talab etmaydigan soddaligini, kichik 
qarshiliklarni o’lchash uchun ishlatish mumkinligini kiritish mumkin. 
Kamchiliklariga ko’rsatishlarining ta‘minlash kuchlanishi o’zgarishiga 
bog’liqligini, ko’prik shkalasining chiziqsizligini kiritish mumkin. 
 
Qarshiliklarni o’lchashning kompensatsion usuli
Aniq o’lchashlarda va past haroratlarni o’lchashda o’lchashning 
kompensatsion usuli qo’llaniladi. Bu usulning moxiyati o’lchanayotgan rezistorda 
va u bilan ketma-ket ulangan namuna rezistorida kuchlanish tushuvini 
taqqoslashdan iborat.
9.5-rasmda qarshilikni o’lchashning kompensatsion usulining sxemasi 
keltirilgan. Rezistordagi kuchlanish tushuvi, odatda, potensiometr orqali 
o’lchanadi. 

(9.11) 
bunda U

и
– namuna rezistorda kuchlanish tushuvi, mV; R
и
– namuna rezistor 
qarshiligi, Om.Ikkinchi tomondan, 

(9.12) 

---

bunda U
у
– o’lchanayotgan rezistorda kuchlanish tushuvi, mV; 
R
у
o’lchanayotgan rezistorning noma‘lum qarshiligi, Om. O’lchanayotgan 
rezistor qarshiligini topamiz: