3D kurs studenti Sultanova Xurlimannin’ Esaplaw usillari pa’ninen “Siziqli algebraliq ten’lemeler sistemasin tu’yinles gradientler usili menen sheshiw ” temasinda Kursliq jumis Qabillag’an: Otarov A. O. 2013-jil Kirisiw

Juwmaqlaw

Bizler SATS lardisheshiwdetuwriha’miteratsialiqusillardin’ bar ekenliginbilemiz.Solardan SATS lardisiziqliiteratsiyausilimenensheshiwdetikarinanstatsionarha’mstatsionaremesusillaryag’niya’piwayiiteratsiyalar, Zeydel, relaksatsiyasiyaqliusillar, al siziqliemesiteratsiyausilimenensheshiwde en’ to’mentu’siwusillari, tu’yinlesgradientlerusili siyaqlilarpraktikada ken’ qollanilipkiyatir.

Usi kurs jumisinda tiykarinan tu’yinles gradientler tu’sinigi ha’m olar u’stinde orinlanatug’in misallar keltirilgen. Tu’yinlesgradientlerusilitiykarinantu’yinlesbag’itlarusillarinin’ toparinajatadi.Ol en’ to’mentu’siwsiyaqlionin’ qa’siyetlerino’zindeja’mlewshisistemalardisheshiwdeqollaniladi.Bulusilo’zinde, SATSlardisheshiwdin’ tuwriha’miteratsiyaliqusillarinin’ en’ jaqsiqa’siyetlerinbiriktiredi.

Tu’yinles gradientler usilinin’ tiykarg’i formulalarinin’ ayrimlari en’ tez to’men tu’siw ha’m siziqli emes toliq relaksatsiya usillari toparina jatatug’inlig’in da belgili.

Tu’yinles gradientler usilin matritsasi aynimali bolmag’an, siziqli algebraliq ten’lemelerinin’ qa’legensistemalarin sheshiwge qollaniladi. Tu’yinles gradientler usili menen esaplawlar ju’rgizgende esaplaw algoritminin’ da’slepki adimi en’ tez to’men tu’siw usilinin’ algoritmi menen sa’ykes keliwin ko’riwimizge boladi.

Sonday-aq,bul usildin’ SATS lardi sheshiwdin’ basqa iteratsiyaliq usillarina salistirg’andag’i a’dewir joqari tezlik penen jiynaqli boliw artiqmashilig’i esapqa alinip, ol statsionar iteratsiyaliq usillardin’ jiynaqliliq tezligin arttiriw ushinda ken’ qollaniladi.

Tu’yinles gradientler usili basqa iteratsiyaliq usillarg’a salistirg’anda az iteratsiya islep, sheshimge tezirek juwiqlasiwi menen qatar bir neshe kemshiliklerge de iye bolip esaplanadi,misali, bir kemshiligi iteratsiyalar sani jetkilikli u’lken bolg’anda, ol do’ngeleklew qa’teliklerine orniqsiz yag’niy, turaqsiz boliwi mu’mkin.

Tu’yinles gradientler usilinan basqada onin’ jan’a variant da ken’ qollaniladi.Bul usil do’ngeleklew qa’teliklerine az sezimtal bolip, ayrim jag’daylarda tu’yinles gradientler usilina qarag’anda az sandag’i iteratsiyalardi orinlap, berilgen ten’lemeler sistemasinin’ sheshimine jaqsi juwiqlasiwdi tabiwg’a mu’mkinshilik beredi.

Paydalanilg’an a’debiyatlar

1. 
   Бахвалов Н.С., Жидков Н.П., Кабельков Г.М. Численные методы. М.:Наука, 1987
   
2. 
   Березин И.С., Жидков Н.П. Методы вычислений т.1. - М.:Наука, 1966
   
3. 
   Исроилов М., Хисоблаш методлари. – Тошкент: Узбекистон, 2003
   
4. 
   Отаров А.О., Алланазаров Ж.П. Есаплау усыллары. Нокис: Билим, II болим, 2006
   
5. 
   http:||www.ziyonet.uz
   
6. 
   http:||www.ilm.uz
   
7. 
   http:||www.dxdy.ru